Weinidog, rwy'n gweld datgysylltiad yma rhwng y realiti ar lawr gwlad a'r hyn a glywaf gennych. Y gwir amdani yw nad oes gan nyrsys rheng flaen gyfarpar diogelu. Y gwir amdani yw nad oes gan gwmnïau gofal gyfarpar diogelu. Felly, y penwythnos hwn, rwyf wedi ymdrin ag etholwyr, etholwyr anabl, a chanddynt symptomau, na ellid gofalu amdanynt, ac a adawyd ar eu pen eu hunain. Cynhaliais gyfweliad gydag Ashley Morgan, dyn ifanc yng Nghaerau, sy'n meddu ar argraffydd 3D, ac mae wedi creu ei fasgiau ei hun o ansawdd eithriadol o dda, ac mae bellach yn cyflenwi ysbyty'r Waun ac ardaloedd eraill. Mae ciwiau o staff meddygol y tu allan i'w gartref, bron â bod. Felly, mae gennym fyddin, bron, o bobl—yn llythrennol, mae rhai ohonynt yn gweithio yn eu hystafelloedd byw eu hunain, yn eu hystafelloedd cefn eu hunain—yn cynhyrchu cyfarpar diogelu o safon. Gallai Ashley greu miloedd yr wythnos pe bai'n cael cefnogaeth. Felly, yn gyntaf oll, rhan gyntaf hyn yw bod cronfa o bobl allan yno sy’n barod i helpu. Credaf fod y cadwyni cyflenwi mawr wedi gwneud tro gwael â ni. Beth y gallwn ei wneud i rymuso’r bobl hynny? Pwy allant gysylltu â hwy? Pryd y gallant gysylltu â hwy? A sut a phryd y gellir eu cefnogi?

Yr ail beth yr hoffwn sôn amdano yw profion. Cawsoch e-bost ar 19 Mawrth—fe'i hanfonwyd at y Prif Weinidog hefyd—yn cynnig citiau profi, a oedd eisoes wedi'u dilysu, yn ôl yr hyn a ddywedir wrthyf, ac ni ymatebodd neb i'r cwmni hwnnw. Yn yr un modd, cysylltwyd ag Iechyd Cyhoeddus Cymru wedyn, ac ni chafwyd unrhyw gyswllt â'r cyflenwr hwnnw hyd nes i mi ymyrryd. Nododd y cyswllt, yn y bôn—gwelais yr e-bost, dywedai y byddai rhywun yn cysylltu â hwy, efallai, yn ôl yr angen. Wel, mae'r angen yma. Nid ydym yn dilyn cyngor Sefydliad Iechyd y Byd, rwy'n gwybod hynny, ond credaf fod pob un ohonom yn cytuno ein bod angen mwy o brofion beth bynnag.

Mae yna'n dal i fod staff meddygol, sydd â theuluoedd yn dangos symptomau, na ellir eu profi ac sy’n ynysu’n ddiangen. Felly, fy nghwestiwn i chi yw hwn: sut a phryd y byddwn yn galluogi pobl i gael eu profi? Dylem fod yn profi pawb yr amheuir eu bod yn dioddef o’r coronafeirws. Credaf ei bod yn wirioneddol hanfodol inni sylweddoli ei bod yn argyfwng go iawn ar lawr gwlad, lle nad yw pobl yn ddiogel yn gwneud eu gwaith bob dydd gan nad yw'r cyfarpar ganddynt.

A chan ddychwelyd at y gofalwr, os oes gan ofalwr y feirws ac nad oes ganddynt unrhyw symptomau a'u bod yn ymweld â phobl agored i niwed yn ddyddiol, byddant yn rhoi'r feirws iddynt os nad ydynt yn gwisgo cyfarpar diogelu—menyg, masgiau. Nid wyf yn deall pam fod pethau mor brin ar y rheng flaen ar hyn o bryd. Felly, fy nghwestiwn, mewn gwirionedd, yw: gyda phwy y dylai'r bobl hyn gysylltu, a sut a phryd?