Part of the debate – Senedd Cymru am 3:49 pm ar 8 Ebrill 2020.
Diolch, Helen Mary, ac yn sicr, o ran y pwynt olaf yna, fe wnaf godi hynny gyda Ken Skates ynghylch y cymorth i fusnesau. Eich cwestiynau penodol eraill, felly. Rwy'n credu eich bod yn iawn ynghylch ein gweithlu manwerthu; maen nhw wedi gweithio'n eithriadol o galed. Gwelsom y cynnydd enfawr hwnnw yn nifer y bobl a oedd yn pentyrru nwyddau ac mae hyn fwy neu lai wedi dod i ben. Yn sicr, yn y trafodaethau yr wyf wedi eu cael gyda'r archfarchnadoedd, maen nhw wedi gwneud hynny'n glir iawn sef bod y cyfnod prysuraf cychwynnol hwnnw wedi dod i ben bellach a'u bod nhw'n gallu llenwi eu silffoedd fel bod pobl—. Roedd ein staff yn y GIG sy'n gweithio'n galed iawn, yn cyrraedd eu harchfarchnad leol am 5 o'r gloch fel arfer i brynu llaeth a bara ac yn methu â gwneud hynny; nid yw hynny'n digwydd bellach, a dylech chi nawr allu siopa yn y ffordd arferol. Rwy'n falch iawn bod archfarchnadoedd hefyd wedi sicrhau'r amseroedd gwarchodedig hynny ar gyfer ein gweithwyr GIG, a oedd wir eu hangen, a hefyd ar gyfer yr henoed ar y dechrau, ond mae hynny'n amlwg wedi newid, a hefyd y sector gofal cymdeithasol. Rwy'n credu bod llawer o archfarchnadoedd wedi sicrhau bod ganddyn nhw'r amseroedd gwarchodedig hynny ar gyfer gweithwyr gofal cymdeithasol hefyd.
Rwy'n credu bod anghysondeb, hefyd, o ran—a byddai hyn wedi arwain, hefyd, at ein gweithwyr manwerthu yn ei chael hi'n anodd—amddiffyn eu hunain. Felly, i'r rheini ohonom ni sy'n mynd i archfarchnadoedd, gwelwn nawr fod gan y rhan fwyaf o'r archfarchnadoedd sgriniau, ac, unwaith eto, fe'm sicrhawyd gan yr holl archfarchnadoedd y byddai'r sgriniau hynny ar gael erbyn diwedd yr wythnos diwethaf.
Ynghylch y blychau bwyd, rwy'n deall yr hyn y mae Helen Mary yn ei ddweud am awdurdodau lleol, ond rwy'n credu ein bod wedi gofyn llawer gan ein hawdurdodau lleol, ac rwy'n ddiolchgar iawn am y gwaith y maen nhw wedi'i wneud. Fel rwy'n dweud, mae gennym ni system gadarn iawn ar waith. Mae pob un o'r 22 o awdurdodau lleol wedi cofrestru ar gyfer y cynllun cyflenwi bocsys bwyd. Bob dydd, rwy'n cael manylion am y nifer diweddaraf o becynnau bwyd sydd wedi eu dosbarthu ym mhob awdurdod lleol. Rwy'n credu bod y rhif ym Merthyr Tudful dros 400, hyd at ddoe. Mewn rhai awdurdodau lleol, nid yw gymaint â hynny, ond mae pawb wedi ymrwymo iddo nawr, a chredaf fod hynny'n bwysig iawn.
O ran y ffrwythau a'r llysiau ffres, soniais yn fy ateb cynharach ein bod wedi ymrwymo i'r blychau hyn am 12 wythnos, ond drwy gydol y 12 wythnos hynny, gallwn er enghraifft, sicrhau bod mwy o ffrwythau a llysiau yn y blychau hynny. Ar ddiwedd y 12 wythnos, efallai y gallem ni ystyried defnyddio cynhyrchwyr o Gymru, gan fy mod yn awyddus iawn i wneud hynny.
Y pwynt a godwch am lochesi anifeiliaid, ac yn amlwg i lawer o elusennau, maen nhw wedi gweld, mae'n debyg, ddiwedd ar eu gwaith codi arian a hefyd eu gweithgaredd masnachu, os ydynt yn rhedeg siop, er enghraifft. Mae hyn yn rhan o bortffolio Jane Hutt, a gwn ei bod wedi cynnal trafodaethau ynghylch cymorth i elusennau. Y bore yma, gwahoddodd y Prif Weinidog Ruth Marks i roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am y gwaith y mae Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru a phartneriaethau sector y cynghorau gwirfoddol lleol wedi bod yn ei wneud ynglŷn â hyn. Ond, unwaith eto, byddaf yn codi'r pwynt hwn gyda Jane Hutt.