Rwyf, unwaith eto, yn dweud diolch yn fawr iawn am drefnu'r math hwn o gyfarfod o'r Cynulliad, nad wyf erioed wedi cael profiad ohono o'r blaen, yn enwedig yn y dyddiau hyn pan fo'r holl wlad yn methu â symud. Yn bersonol, rwy'n credu ei fod yn amseru gwael i gyflwyno'r Bil llywodraeth leol hwn o flaen traean o'r Cynulliad.

Rwyf eisiau siarad yn glir ar un maes yn ymwneud â hyn, y prynhawn yma. Hoffwn siarad yn erbyn y cynnig sy'n rhoi'r hawl i bleidleisio, mewn etholiadau datganoledig Cymru, i garcharorion o Gymry sy'n bwrw tymor dedfrydau o lai na phedair blynedd. Byddai carcharorion a gollfarnwyd am droseddau fel pedoffilia, ymosod cyffredin ar sail hil a thorri gorchmynion troseddau rhywiol yn cael pleidleisio o dan y ddeddfwriaeth hon, sy'n rhyfedd yn fy marn i. Nid yw'n syndod na chefnogir y cynnig hwn ymhlith y cyhoedd. Fe wnaeth person yn fy swyddfa i ofyn i'r cyhoedd am eu barn, ac nid oedd unrhyw berson yn cefnogi'r farn hon.

Hefyd, rwy'n credu, mewn egwyddor, na ddylai gwneuthurwyr cyfraith fod yn dorwyr cyfraith. Os ydym ni'n cynhyrchu fframwaith o gyfreithiau mewn cymdeithas sy'n nodi safon y cyfrifoldeb a'r ymddygiad y disgwyliwn i'n dinasyddion lynu wrtho a'i gynnal, drwy ddiffiniad, hefyd, nid yw pobl sydd wedi troseddu yn erbyn eu cyd-ddinasyddion wedi bodloni'r safonau hynny. Drwy dorri'r gyfraith, maen nhw wedi ildio neu wedi fforffedu'r hawl i ddeddfu ar gyfer eraill. Bu llawer o drafod am ryddid dinesig carcharorion, ond er hynny, drwy ddiffiniad, mae dedfrydu rhywun i gyfnod mewn carchar yn golygu atal yr hawl i ryddid. Mae'r hawl i bleidleisio mewn etholiadau, mewn democratiaeth, yn hawl dinesig, wedi ei gyfuno ag eraill megis rhyddid cymdeithasol, rhyddid i ymgynnull a symud, a'r hawl i sefyll mewn etholiad. Oherwydd canlyniadau eu gweithred, mae carcharorion yn cael eu hamddifadu o'u hawliau. Mae'n ddewis y maen nhw wedi ei wneud gan wybod yn llwyr beth y mae carcharu yn ei olygu. Mae dwy nod i garcharu: cosbi ac adsefydlu. Rwyf yn llwyr gefnogi adsefydlu troseddwyr. Dylid ystyried bod adfer yr hawl i bleidleisio yn symbol pwysig bod yr unigolyn wedi talu ei ddyled i gymdeithas. Mae'n gymhelliant i integreiddio troseddwyr yn ôl i Gymdeithas; bydd hyn yn cael ei golli os rhoddir yr hawl i garcharorion bleidleisio.

Llywydd, mae hefyd rhesymau ymarferol pam na fydd y cynnig hwn yn gweithio. Maen nhw'n creu hunllef fiwrocrataidd a fydd yn rhoi baich diangen ychwanegol ar staff a swyddogion y gwasanaeth carchardai, ond mae llawer o garcharorion o Gymru yn bwrw eu dedfrydau yn Lloegr. Er enghraifft, nid oes carchar i fenywod yng Nghymru. Mae Llywodraeth Cymru, felly, yn cynnig caniatáu i bobl bleidleisio heb y fraint o allu cael gafael ar wybodaeth yng nghyfryngau Cymru i roi gwybod iddyn nhw am y materion, eu materion lleol. Felly, bydd pobl yn gwbl anymwybodol o'r materion lleol pan fyddant yn pleidleisio. Mae etholiadau yn golygu hawl etholwyr i gwrdd â'r ymgeiswyr sy'n sefyll mewn etholiadau. Mae'n gwbl anymarferol i ymgeiswyr deithio i garchardai, hyd yn oed yng Nghymru, i gwrdd ag etholwyr, heb sôn am gynnal hustyngau ar eu safleoedd. Mae'r risg i ddiogelwch hefyd yn amlwg.

Llywydd, fe ddywedaf eto: nid oes cefnogaeth ymhlith y cyhoedd i'r cynnig hwn. Anogaf y Cynulliad i fynnu hawl y cyhoedd dros hawl y troseddwr a gwrthod y cynnig hwn heddiw. Diolch.