3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:36 pm ar 22 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 3:36, 22 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Gallaf bob amser fod yn gryno, fel y gwyddoch. 

Tri maes. Cyfarpar diogelu personol: byddaf am dynnu sylw at gyfarpar diogelu personol oherwydd, unwaith eto, rwy'n clywed pryderon gan ddarparwyr cartrefi gofal a hefyd gan ddarparwyr gofal yn y cartref ynglŷn â chyfarpar diogelu personol. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig ein bod yn sicrhau bod ganddynt lefelau digonol, ac rwyf o'r farn y gall Iechyd Cyhoeddus Cymru gryfhau'r canllawiau, oherwydd os ydych dan gyfyngiadau symud, mae cartref gofal yn debygol o weld heintiau oherwydd bod aelod o staff asymptomatig yn dod i mewn gyda'r feirws ac yn ei drosglwyddo, felly dylent ddefnyddio cyfarpar diogelu personol ar bob adeg, nid yn unig pan fydd achos yn digwydd yn y cartref hwnnw. Felly, efallai y gallech gryfhau cyngor ac arweiniad Iechyd Cyhoeddus Cymru ynglŷn â hynny.  

Mewn cartrefi gofal hefyd—. Rwy'n gwerthfawrogi'r wefan sydd ar y gweill, a fydd yn gwneud pethau'n haws, ond a allwch chi hefyd ystyried sicrhau ei bod yn haws yn awr i ddarparwyr cartrefi gofal gael atgyfeiriadau drwy ofyn i'r cyngor ei wneud yn uniongyrchol, yn hytrach na gorfod mynd drwy Iechyd Cyhoeddus Cymru, sy'n peri mwy o bryder i rai o'r darparwyr cartrefi gofal pan fo aelodau o staff yn dangos symptomau a'u bod eisiau iddynt gael prawf? Gallai atgyfeirio uniongyrchol at y cyngor fod o gymorth yn hynny o beth.  

Yn olaf, rwy'n gwerthfawrogi'n fawr iawn yr hyn a ddywedoch chi wrth Rhun ap Iorwerth ynglŷn â'ch trafodaethau gyda byrddau iechyd ynghylch y paratoadau i gyflwyno triniaethau eraill sy'n ymwneud â'r ddarpariaeth ar gyfer materion nad ydynt yn rhai COVID, ond rwyf hefyd wedi cael gwybodaeth fod atgyfeiriadau canser gan feddygon teulu mewn rhannau eraill o'r DU, mewn rhai ardaloedd, wedi gostwng 75 y cant. A ydym yn ymwybodol o ba newid a fu yn y ganran o atgyfeiriadau canser—atgyfeiriadau canser brys—gan feddygon teulu, ac a wnewch chi ymchwilio i'r mater? Oherwydd efallai nad yw cleifion yn dymuno mynd at feddygon teulu yn awr, neu efallai mai'r rheswm yw bod meddygon teulu'n cael cyngor fod angen bodloni rhai mathau o amodau a'u bod felly'n petruso rhag atgyfeirio. Mae angen inni sicrhau nad yw'r rhai sydd ag anghenion brys o'r fath yn wynebu oedi oherwydd ofn gorlwytho'r system iechyd ar hyn o bryd.