3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 22 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:38, 22 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiynau. Hoffwn ailadrodd y pwynt, ar gyfarpar diogelu personol, ynglŷn â'r angen i ddilyn y canllawiau. Y peth olaf y mae angen inni ei wneud yw annog pobl i ddefnyddio llawer iawn o gyfarpar diogelu personol oddi allan i'r canllawiau, oherwydd er y gallai hynny roi mwy o hyder i rai pobl nad oes ei angen arnynt, bydd yn mynd â chyflenwad oddi wrth ein staff rheng flaen sydd ei angen yn ddybryd. Mae angen sicrhau bod pob un o'n lleoliadau rheng flaen, gan gynnwys gofal preswyl a gofal cartref, lle mae angen iddynt ddefnyddio cyfarpar diogelu personol, yn ei gael. Dyna pam ein bod wedi cymryd y cam eithriadol o ddefnyddio ein hadnoddau cyhoeddus i ddarparu cyfarpar diogelu personol i fusnesau annibynnol. Ni fyddem yn gwneud hynny fel arfer. Ar adeg arferol, pe baem yn darparu cyfarpar diogelu am ddim i'r rheini, byddai gan bobl set hollol wahanol o gwestiynau, ond mae'n dangos y bygythiad unwaith mewn canrif hwn sy'n ein hwynebu a'r ffordd rydym yn ymateb.  

Ar y broses atgyfeirio, rwy'n hapus i adrodd bod hynny eisoes wedi gwella. Ac fel y dywedais, clywsom yn uniongyrchol gan lywodraeth leol fod nifer lawer mwy o atgyfeiriadau'n cael eu gwneud ar gyfer gweithwyr yn y sector gofal. Mae'n bwysig i mi nad pobl a gyflogir yn uniongyrchol gan awdurdodau lleol yn unig yw'r rheini, ond pobl yn y sector annibynnol, fel y mae Dai Rees yn pwysleisio. Felly mae angen i ni wneud yn siŵr eu bod yn cael atgyfeiriadau cyflymach, boed hynny drwy'r awdurdod lleol neu'n uniongyrchol, i wneud yn siŵr eu bod yn cael y prawf yn brydlon. Unwaith eto, dylai'r ffigurau rydym wedi'u cyhoeddi heddiw roi rhywfaint o hyder fod y canlyniadau hynny'n cael eu darparu'n gyflym wedyn.    

Ar y pwynt penodol am atgyfeiriadau canser, rwy'n cydnabod diddordeb hirsefydlog Dai Rees yng ngwaith y wlad ar wella canlyniadau canser, ac mae'n un o'r pethau rwy'n poeni amdano i wneud yn siŵr nad yw atgyfeiriadau brys lle mae angen gofal brys yn cael eu gwthio i'r naill ochr. Mae hynny eisoes yn un o'r pethau rwyf wedi gofyn i'r gwasanaeth ymchwilio iddo yn rhan o fy awydd i ddeall y darlun yn gywir, ac yna nid yn unig i gyflwyno'r darlun hwnnw ond i wneud rhywbeth am y peth; annog pobl i gamu ymlaen i allu rhoi sylw i'w hangen gofal iechyd real iawn oherwydd, fel y gwyddom, mae atgyfeirio hwyr, adnabod canser yn hwyr yn aml yn arwain at driniaeth lawer mwy radical ac yn peryglu'r rhagolygon gorau i bobl allu cael canlyniad da. Felly, maent yn bendant yn bwyntiau rwyf am fynd ar eu trywydd, a byddwch yn clywed mwy gennyf dros yr wythnosau nesaf am y gwaith a wneir ar hynny, ac rwy'n gobeithio bod hynny'n ateb cwestiwn Dai.