Part of the debate – Senedd Cymru am 4:07 pm ar 22 Ebrill 2020.
Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac a gaf fi ddiolch i Russell George, am ei sylwadau caredig ar y dechrau ac am y cwestiynau y mae wedi eu gofyn? Rwy'n credu bod y ffordd rydych chi, Russell, Helen Mary, David a minnau wedi gallu gweithio dros y mis diwethaf yn dangos eich bod yn gallu gweithredu mewn ffordd golegol ar draws pleidiau gwleidyddol heb golli craffu cadarn ar y Llywodraeth hefyd. Felly, rwy'n ddiolchgar iawn am y ffordd rydym wedi gallu cydweithio wrth asesu'r hyn sydd orau i'r wlad.
O ran y cwestiynau sydd wedi'u gofyn, fe geisiaf fynd drwyddynt yn y drefn y'u gofynnwyd. Yn gyntaf oll, cronfa'r dyfodol—y gronfa a gyhoeddwyd ar gyfer busnesau newydd. Rwyf eisoes wedi dweud bod anhawster ynghlwm wrth y meini prawf ar gyfer busnesau newydd yng Nghymru ynglŷn â'r gofyniad i fod wedi codi £0.25 miliwn yn breifat yn ystod y pum mlynedd diwethaf, ac ar ben hynny wrth gwrs, mae'n rhaid sicrhau arian cyfatebol gan fuddsoddwyr preifat ar gyfer unrhyw arian a gyfrannir gan Lywodraeth y DU, ond os nad yw'r arian yn cael ei ad-dalu, bydd Llywodraeth y DU yn cymryd cyfran o berchnogaeth y cwmni.
Rwy'n gwybod bod y Llywodraeth wedi adolygu'r cynllun benthyciadau tarfu ar fusnes yn sgil y coronafeirws. Rwy'n gobeithio ei bod yn monitro effeithiolrwydd y cynllun penodol hwn yn agos iawn hefyd, a phe bai'n dod yn amlwg fod angen diwygiadau pellach yma, y bydd yn gwneud y newidiadau angenrheidiol er mwyn cynorthwyo busnesau ledled y wlad, oherwydd ar hyn o bryd, mae perygl mai i fusnesau Llundain y byddai'n fwyaf buddiol.
Rhaid dweud, fodd bynnag, fod yna ddewisiadau amgen eraill sy'n creu argraff—sydd dan ystyriaeth gan Weinidogion Llywodraeth y DU, gan gynnwys defnyddio'r drefn bresennol ar gyfer lleihau'r dreth ar ymchwil a datblygu i gyflymu'r broses o dalu symiau sylweddol o arian. Mae'r arian eisoes yn y system, ond gellid ei ryddhau'n gynt i gefnogi busnesau.
Mae'n werth dweud y gall busnesau newydd a sefydlwyd cyn 1 Mawrth 2020 wneud cais i'r gronfa cadernid economaidd os ydynt yn bodloni'r meini prawf. Felly, mae'r cymorth hwnnw ar gael iddynt, ac mae hynny'n ychwanegol, wrth gwrs, at yr hyn a fyddai ar gael i fusnesau a busnesau newydd yn Lloegr. Mae'r banc datblygu ei hun yn gweithredu ei ddwy gronfa benodol i gynorthwyo gyda busnesau newydd a busnesau technoleg newydd mewn sectorau penodol.
Nawr, o ran y gronfa cadernid economaidd, rydych yn iawn i dybio bod y gronfa benodol hon ar gyfer y cyfnod achub. Wrth i ni edrych yn awr ar ailosod yr economi ac adfer ar ôl COVID-19, byddwn yn edrych ar y ffordd fwyaf priodol o gefnogi busnesau wrth inni symud ymlaen. Bydd ail gam y gyfran honno o £100 miliwn yn ein galluogi i edrych ar rai o'r bylchau sydd ar ôl ac rydych chi wedi tynnu sylw at nifer ohonynt.