2. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:02 pm ar 29 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:02, 29 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Llywydd, hoffwn ddiolch i Paul Davies unwaith eto am y cwestiynau yna. O ran profion, mae'r cynllun profi presennol sydd ar waith yn cynnwys profi cleifion, perthnasau, aelodau staff, gweithwyr allweddol—pobl sydd ar reng flaen yr argyfwng presennol. Bydd angen trefn brofi wahanol arnom ni wrth i gyfyngiadau gael eu codi, oherwydd, ar yr adeg honno, waeth pa mor ofalus yr awn ni ati, bydd y perygl o coronafeirws yn lledaenu yn y gymuned yn fwy bryd hynny nag y mae nawr, o dan amodau cyfyngiadau symud.

Ar yr adeg honno—rwy'n cytuno â'r hyn a ddywedodd Paul Davies—dyna pryd y mae angen i chi gael gallu cymunedol i 'brofi, olrhain ac ynysu'. Mae nifer y profion sydd ar gael yng Nghymru yn cynyddu—2,100 yw'r nifer heddiw; 1,800 oedd y nifer ddiwedd yr wythnos diwethaf—ac rydym ni wedi gwneud cynnydd da, dros yr wythnos diwethaf, i wneud yn siŵr bod preswylwyr cartrefi gofal a staff cartrefi gofal yn gallu cael gafael ar y profion sydd ar gael.

Rydym ni'n cynyddu ein gallu i gynnal profion ymhellach yr wythnos hon—heddiw, drwy agor cyfleusterau yn Llandudno, sy'n rhai drwy ffenest y car a symudol. Bydd cyfleusterau ar gael yn Nant-y-ci yng Nghaerfyrddin o yfory ymlaen. A byddwn yn parhau i gynyddu'r capasiti profi hwnnw.

Y rheswm pam nad ydym ni'n cynnig profion i bawb mewn cartrefi gofal, sy'n symptomatig ac yn asymptomatig, yw oherwydd bod y dystiolaeth glinigol yn dweud wrthym ni nad oes gwerth mewn gwneud hynny. Oherwydd hynny, nid ydym ni'n ei wneud. Rydym ni'n cynnig y profion pan mai'r cyngor i ni yw ei bod hi'n clinigol briodol i wneud hynny. Profi pobl nad oes ganddyn nhw symptomau heddiw—er mwyn i honno fod yn neges ddibynadwy iddyn nhw, byddai'n rhaid i chi eu profi eto yfory, oherwydd gallwch chi fynd o fod heb symptomau i fod â'r symptomau mewn 24 awr. Byddai defnyddio'r capasiti sydd gennym ni yn y ffordd honno yn dargyfeirio'r capasiti oddi wrth lle mae'n werth gwneud pethau o safbwynt clinigol pan nad yw'r achos clinigol dros wneud hynny yn un a gynghorwyd i ni, a dyna pam nad ydym ni'n ei wneud.

Rydym ni'n gweithio gyda'r sector cartrefi gofal i ystyried cylch gwaith profi ehangach yn y cartrefi gofal hynny lle mae'n amlwg bod achosion o coronafeirws. Gallai'r ddadl dros brofion ehangach yn y fan honno fod yn gryfach yn glinigol. Mae hynny'n cael ei archwilio gan ein clinigwyr gyda'r sector cartrefi gofal. Ac, wrth gwrs, os byddwn ni'n cymryd camau pellach i'r cyfeiriad hwnnw, byddwn yn hysbysu'r Cynulliad am hynny.

Pwynt olaf Paul Davies, Llywydd, oedd yr un pwysig ynglŷn â'r GIG yn meddu ar y capasiti i ymdopi â chynnydd i'r coronafeirws wrth i ni lacio'r cyfyngiadau symud. Mae hynny'n rhan o'n fframwaith a'n cynllun. Mae'n rhan o'r rheswm pam yr ydym ni'n parhau i weithio ar gapasiti ysbytai maes yng Nghymru. O heddiw ymlaen, mae gennym ni filoedd o welyau ar gael yn y prif GIG, gan gynnwys 3,000 o welyau gofal acíwt, ac mae gennym ni lai o welyau gofal critigol sy'n llawn heddiw nag oedd gennym ni yr adeg hon yr wythnos diwethaf. Ond nid ydym ni'n dibynnu ar hynny'n parhau i fod yn wir wrth i ni symud y tu hwnt i gyfyngiadau symud, a byddwn yn monitro a, lle bo angen, yn cynyddu'r capasiti sydd gan y gwasanaeth iechyd i wneud yn siŵr, wrth wneud y peth iawn—ac rwyf i yn credu mai dod o hyd i'r ffordd iawn o lacio cyfyngiadau symud yw'r peth iawn—nad ydym ni'n rhoi ein hunain yn ôl yn y sefyllfa yr ydym ni i gyd wedi gweithio mor galed i geisio dod allan ohoni.