Part of the debate – Senedd Cymru am 2:06 pm ar 29 Ebrill 2020.
Nid wyf i'n credu mai fi yw'r person gorau o reidrwydd i gynnig ateb cynhwysfawr i'r cwestiwn yna, oherwydd bydd yr ateb yn dibynnu ar bobl sydd ag arbenigedd mewn sawl gwahanol ddimensiwn. Hoffwn atgoffa'r Aelod ein bod ni'n wynebu'r sefyllfa yma yng Nghymru, chwe wythnos yn ôl, pan oedd gennym ni ofn gwirioneddol y byddai coronafeirws yn cynyddu i'r graddau y byddai'n mynd yn drech na'n GIG—na fyddai gennym ni welyau mewn gofal critigol nac awyryddion a oedd yn angenrheidiol.
Rwy'n cofio sgwrs ddifrifol iawn gydag arweinydd Plaid Cymru ar un penwythnos, pan soniasom am y sefyllfa annymunol y gallai clinigwyr ei hwynebu lle byddai'n rhaid iddyn nhw ddewis rhwng pobl a fyddai'n cael cynnig triniaeth a'r rhai efallai na fydden nhw. Mae'r holl ymdrechion yr ydym ni wedi eu gwneud—yn y GIG, ym maes gofal cymdeithasol, a chan ddinasyddion Cymru—yn golygu nad ydym ni yn y sefyllfa honno ac nad ydym ni wedi bod yn y sefyllfa honno.
Felly, mae'r cyfraddau marwolaeth yn peri pryder mawr, wrth gwrs, a bydd cymariaethau'n cael eu gwneud o'r hyn sydd wedi digwydd yma a'r hyn sydd wedi digwydd mewn mannau eraill, ond wrth wneud hynny gadewch i ni beidio â gwthio i'r neilltu yr ymdrechion aruthrol y mae pobl wedi eu gwneud i osgoi'r sefyllfaoedd anodd a phoenus iawn hynny a oedd, ar un adeg, yn bosibilrwydd realistig yma yng Nghymru.