3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 29 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:38, 29 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Ydy, mae'r grŵp cynghori technegol yn cael ei gadeirio gan ein prif gynghorydd gwyddonol ar iechyd. Mae'n ei gyd-gadeirio. Mae'n cynnwys ystod o arbenigedd gwyddonol; mae'n cynnwys modelwyr; mae'n cynnwys pobl o gefndiroedd iechyd y cyhoedd ac eraill hefyd. Felly, mae'n cynnwys amrywiaeth o bobl i geisio deall y wyddoniaeth ac yna i droi hynny'n gyngor sy'n ddefnyddiol i'n system ac i Weinidogion. Felly, oes, mae gennym ni'r arbenigedd hwnnw, fel sydd gan Lywodraethau eraill o fewn y DU hefyd. Byddwch yn gweld bod trefniadau tebyg, er y gallai fod ganddyn nhw enwau gwahanol, yn yr Alban a Gogledd Iwerddon hefyd.

O ran eich sylw ehangach ar y dechrau ynglŷn â chael cynllun arolygu iechyd y cyhoedd yn un o'r elfennau hanfodol y bydd eu hangen arnom ni i godi'r cyfyngiadau symud, a fydd yn cynnwys profi yn rhan ohono, gwaith yw hwnnw lle bu ail-ganolbwyntio yn ei gylch. Fi yw'r Gweinidog sydd â chyfrifoldeb o hyd, fel y byddech yn disgwyl, ond roedd gennym ni gynlluniwr milwrol sydd wedi gwneud adolygiad i ni weld ble yr ydym ni arni, ac felly rydym ni wedi edrych ar ad-drefnu mewnol i roi rhywfaint o arweiniad mewnol i hynny, fel bod y system sydd gennym ni, nid yn unig o fewn y Llywodraeth, ond gyda'n partneriaid, yn gallu gweld yn gliriach sut a ble y caiff penderfyniadau eu gwneud. Nawr, nid yw hynny'n ddatganiad i'r wasg sy'n arbennig o ddiddorol, ac yn sicr ni allwn ei droi'n ddatganiad bachog ar Twitter, ond mewn gwirionedd o ran cael y system yn iawn, mae'n wirioneddol bwysig. Felly rwy'n disgwyl gwell gafael a phwyslais ar hynny, a dylai hynny ein helpu i gyrraedd y man lle yr ydym ni i gyd yn dymuno bod, nid yn unig gyda rhaglen fwy sydd â mwy o allu ynddi i gynnal profion, nid dim ond bod yn rhan o'r cyfan ehangach, ond sicrhau y gallwn ni ddefnyddio hynny mewn gwirionedd yn y ffordd y dymunwn, gyda rhwyddineb mynediad, rhwyddineb defnydd, ac y dylai hynny yn wir ein helpu gyda'r gwaith gwyliadwriaeth y bydd angen i ni ei wneud wrth i ni godi'r cyfyngiadau symud, oherwydd fel y cydnabu eich cyd-Aelod, David Melding, nid yw hwn yn fater syml nac yn rhwydd, ac mae gwledydd eraill sydd wedi gwneud hyn yn gyntaf yn gorfod ymdopi â'r her eithaf anodd hon. Mae hi wedi bod yn llawer haws gosod cyfyngiadau symud na llwyddo i'w codi'n llwyddiannus.