Fe wnaethom ni gefnogi'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar gyfer Deddf Coronafeirws y DU 2020, ac mae'n bosibl y byddem ni wedi bod â safbwynt gwahanol ar y rheoliadau hyn pe bydden nhw wedi eu hystyried gan y Cynulliad tua'r adeg y cawson nhw eu rhoi ar waith ar 26 Mawrth. Ond, bryd hynny, roeddem ni'n wynebu posibilrwydd gwirioneddol y byddai ein GIG yn cael ei lethu'n llwyr, ac na fyddai ein hadrannau gofal critigol a dwys yn gallu ymdopi yn yr un modd ag yr oeddem ni wedi ei weld yng ngogledd yr Eidal. Credwyd ei bod yn angenrheidiol gwastadu uchafbwynt hwnnw y pandemig er mwyn sicrhau y byddai'r GIG yn gallu ymdopi. Rydym ni wedi gwneud hynny, a hoffwn i ddiolch i bawb sy'n gysylltiedig, yn enwedig staff GIG y gwasanaeth cyhoeddus, ond hefyd i Lywodraeth Cymru am y gwaith y mae wedi ei wneud.

Fodd bynnag, mae'n 29 Ebrill erbyn hyn, ac mae nifer yr achosion, nifer y marwolaethau—wrth gwrs, dangosydd oediog—a nifer yr heintiau wedi bod yn gostwng, o leiaf ar lefel y DU a Chymru gyfan, ers peth amser erbyn hyn, yn enwedig yn fy rhanbarth i yn y de-ddwyrain lle gwelsom ni rai o'r cyfraddau heintio uchaf ar y dechrau. Mae'r rhifau hynny, rwy'n falch o ddweud, yn dod i lawr. Mae'r cyfyngiad ar ryddid, y niwed i'r economi a'r niwed, a dweud y gwir, i lesiant pobl y gallwn ei gyfiawnhau yn llai pan fydd yr achosion hynny ar drywydd sy'n sicr yn gostwng o'i gymharu â phan oedden nhw ar drywydd oedd yn cynyddu'n sylweddol gyda'r tebygolrwydd gwirioneddol y byddai'r GIG yn cael ei lethu. Felly, am y rhesymau hynny, rydym ni'n cynnig gwrthwynebu'r rheoliadau hyn mewn pleidlais heddiw.

Mae gennym ni ddwy broblem allweddol arall ynglŷn â'r rhain. Yn gyntaf, rydym yn anhapus bod Llywodraeth Cymru yn deddfu'n wahanol drwy reoliadau i Loegr dim ond er mwyn gwneud hynny. Dywedodd y Prif Weinidog wrthyf i yn gynharach sut yr wyf i'n meiddio awgrymu ein bod ni'n gweithredu neu y dylem ni o gymharu â thempled a bennwyd gan Loegr. Ond dyna yn union yr ydym ni'n ei wneud. Mae'r rheoliadau coronafeirws hyn wedi eu copïo a'u gludo i raddau helaeth o'r fersiynau Lloegr hyn, ac os edrychwch chi ar y dudalen gyntaf, yr unig newidiadau ar ôl i ni eu pasio ychydig oriau yn ddiweddarach—ni wnaeth y Llywodraeth eu gosod gerbron y Cynulliad tan y diwrnod wedyn—yw lle mae'n dweud 'Ysgrifennydd Gwladol' y mae wedi ei ddileu ac mae'n dweud 'Gweinidogion Cymru', a lle mae'n dweud 'Lloegr' y mae wedi ei newid i ddweud 'Cymru'. Felly, ar gyfer Cymru, gweler Lloegr. A phan fo rhai newidiadau wedi eu gwneud, newidiadau penodol nad ydym ni'n cytuno â nhw. Mae'r cyfyngiad hwn ar ymarfer corff, lle mae'r gyfraith yn dweud mai dim ond unwaith y dydd y dylai fod yng Nghymru, ond nid yn Lloegr, nid ydym yn gweld cyfiawnhad dros hynny, yn enwedig gan ei bod yn anoddach dal y feirws yn yr awyr agored nag ydyw mewn gofod caeedig dan do. Rydym ni'n pryderu bod y gorfanylder hyn, y microreoli hwn o beth yn union y mae pobl yn ei wneud o ran ymarfer corff awyr agored yn rhoi amheuaeth i weddill y cyfyngiadau, neu weddill yr anogaeth o ran yr hyn y dylai pobl ei wneud. Rwy'n falch o ddweud bod Cyngor Cenedlaethol Penaethiaid yr Heddlu wedi rhoi rhywfaint o gyfarwyddyd coronafeirws i Gymru, ac maen nhw wedi dweud y gall staff a heddweision Cymru ddefnyddio'r briff ar gyfer Lloegr.

Mae yn dweud wrthyn nhw wedyn y dylen nhw fod yn ymwybodol bod ymarfer unwaith y dydd yn y gyfraith yng Nghymru, ond mae'n dweud nad oes angen iddyn nhw boeni am arweiniad y Llywodraeth ynghylch ymarfer corff, a'r holl bethau hyn am beidio â gyrru i ymarfer corff, neu feicio o fewn pellter cerdded rhesymol i'ch cartref yn unig, oherwydd dim ond arweiniad yw hynny ac nid yw'n gyfraith, felly gall heddweision a staff ddefnyddio'r rheoliadau a wneir ar gyfer Lloegr lle nad yw hyn wedi ei gynnwys, a pheidio â rhwystro pobl rhag gyrru pelllter rhesymol er mwyn gwneud ymarfer corff.

Rydym ni hefyd yn pryderu'n fawr ynghylch y ffordd y mae Llywodraeth Cymru yn dweud y byddan nhw'n rhoi terfyn ar y rheoliadau hyn. Mae'r gyfraith yn nodi sut y dylen nhw roi terfyn arnyn nhw. Mae'n dweud yn y rheoliadau, pan nad ydyn nhw'n angenrheidiol i atal lledaeniad heintiau sy'n gymesur â hynny, y dylid cael gwared arnyn nhw, ac mae Llywodraeth y DU wedi gosod pum prawf sy'n mynd i'r pwynt hwnnw. Yn hytrach, mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi rhestr lawer hirach o saith maes ac yna cryn dipyn o bethau ategol. Yn ôl y sôn, byddan nhw'n ystyried a ydyn nhw'n cael effaith gadarnhaol uchel ar gydraddoldeb neu beth maen nhw'n ei wneud am Gymru sy'n gyfartal neu'n wyrddach, neu Ddeddf cenedlaethau'r dyfodol, neu a ydyn nhw'n ehangu cyfranogiad ac yn darparu cymdeithas fwy cynhwysol. Mae'n ddrwg gen i, os byddwch chi'n rhoi'r rheoliadau hyn â'r lefel hon o gyfyngiad, nad yw'n bell iawn o fod dan arestiad tŷ, mae angen y gofyniad cryfaf posibl arnoch er mwyn eu cadw. Ni allwch chi gael eich egwyddorion ideolegol a dweud, 'O rydym ni'n mynd i'w cadw nhw'n hirach, am yr holl resymau hyn o bosib', pan nad oes gennych unrhyw sail mewn cyfraith i ddweud hynny. Felly, am y rhesymau hynny, byddwn ni'n pleidleisio yn erbyn y rheoliadau hyn.