6. Datganiad gan y Gweinidog fydd y Cwnsler Cyffredinol a'r Gweinidog Pontio Ewropeaidd: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:28 pm ar 6 Mai 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 5:28, 6 Mai 2020

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf, ar y cwestiwn ynglŷn â phroses, fel y nodais yn fy natganiad ddydd Mercher diwethaf i'r gynhadledd i'r wasg, cam cyntaf ymgysylltiad y grŵp cynghori allanol yw'r gyfres o drafodaethau bwrdd crwn, ac fel y nodais rwy'n credu, rwy'n gobeithio y bydd is-set o'r grŵp hwnnw'n nodwedd barhaus o'n gwaith. Felly, nid oes dim wedi newid ers imi wneud y datganiad ddydd Mercher diwethaf mewn perthynas â hynny.  

Mae'n holi am y cymysgedd daearyddol—oes, mae yna bobl o Gymru, mae yna bobl o rannau eraill o'r DU, ac mae yna bobl o rannau eraill o'r byd, sef y math o gymysgedd y credaf imi ddweud fy mod yn gobeithio ei gyflawni, felly rwy'n falch ein bod wedi gallu gwneud hynny.  

Mewn perthynas â busnes, mae yna entrepreneuriaid a phobl o gefndir cyllid ar y panel, ar y bwrdd crwn—cyfranwyr. Mae tueddiad tuag at amrywiaeth o bobl sy'n rhannu ein gwerthoedd mewn ystyr eang iawn, a hynny oherwydd ein bod eisiau gwneud yn siŵr y gallwn gymhwyso ein gwerthoedd mewn cyd-destun newydd. Ein dewis ni fel Llywodraeth yw hwnnw, i ddymuno parhau i gymhwyso'r gwerthoedd y cawsom ein hethol i'w cyflawni ac y credwn ynddynt yn gadarn iawn. Ond rydym hefyd wedi dod â lleisiau i mewn i'r cymysgedd hwnnw nad ydynt o bosibl yn rhannu'r gwerthoedd hynny'n llwyr, ac felly mae hynny'n bwysig. Mae gennym rywun yno sydd, yn y gorffennol, wedi gweithio i Lywodraeth Geidwadol. Felly, mae'r darlun yn fwy cymhleth nag y credaf y byddai ei sylwadau wedi ein harwain i gredu.

Yn yr ail set o gwestiynau ynglŷn â'r cyfyngiadau symud—wel, rwy'n meddwl fy mod am ailadrodd yr hyn mae'r Prif Weinidog wedi'i ddweud am hyn ar sawl achlysur. Mae'r ddogfen yn rhan o ymrwymiad y Llywodraeth i fod mor dryloyw ag y gallwn fod wrth esbonio i bobl Cymru y mathau o egwyddorion sy'n berthnasol i'r penderfyniad i godi'r cyfyngiadau symud pan ddaw'r amser, a'r fframwaith ar gyfer gwneud y penderfyniad hwnnw. Mae gennym farn wahanol am y gwerthoedd sy'n berthnasol i'r gyfres honno o ddewisiadau. Ond unwaith eto, fel y mae'r Prif Weinidog wedi dweud, rwy'n credu bod cyhoeddi'r ddogfen honno'n ymgais i helpu i lunio'r norm hwnnw ledled y DU. Rwy'n credu bod ei gwestiwn yn awgrymu ymdeimlad fod Llywodraeth Cymru yn gwneud rhywbeth sy'n gwyro oddi wrth y norm, os mynnwch, lle rydych yn cymryd safbwynt y Llywodraeth yn Lloegr fel y pwynt sylfaenol. Nid dyna sut rwy'n gweld datganoli. Mae gan Lywodraethau ar draws y DU hawl i gyflwyno gweledigaeth ar gyfer sut y credant y gall pethau weithio, a lle rydym yn chwilio am sail ar gyfer y pedair gwlad, mae hwnnw'n gyfraniad at y drafodaeth ynghylch Llywodraethau cydradd, a chredaf mai dyna mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud wrth gyhoeddi'r ddogfen honno.

Mae'n iawn i ddweud bod effaith COVID ar ymddygiad wedi bod yn gymysg, onid yw, ac rwy'n rhannu ei farn, rwy'n credu, y gallai fod yn wir, wrth inni gefnu ar gyfyngiadau COVID, nad yw pobl yn dymuno parhau â rhai o'r patrymau ymddygiad hynny. A byddech yn deall pam y byddai rhai ohonynt yn teimlo felly, gan eu bod yn amlwg yn galw am wneud dewisiadau anodd. Y pwynt roeddwn yn ei wneud yn syml oedd, lle gallai rhai o'r patrymau ymddygiad gyfrannu at amcanion ehangach y byddem am eu gweld, dylem ni fel Llywodraeth geisio gweld a allwn barhau i gynorthwyo pobl i wneud y dewisiadau hynny lle gallant.  

Ei neges sylfaenol yw: codwch y cyfyngiadau cyn gynted ag y bo modd. Rwy'n credu mai'r pwynt sydd wedi cael ei wneud dro ar ôl tro ar ran y Llywodraeth yw mai'r amser ar gyfer codi'r cyfyngiadau yw pan fydd hi'n bosibl dweud wrth bobl yng Nghymru ei bod yn ddiogel i wneud hynny. A bydd y Prif Weinidog, rwy'n siŵr, yn mynd i'r afael â'r dasg o ystyried y cwestiwn ynghylch codi'r cyfyngiadau gyda hynny'n bendant iawn mewn cof.