5. Datganiad gan y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd: Y goblygiadau cyllidol i Gymru yn sgil effaith COVID-19 a'r ymateb iddo

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 13 Mai 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 4:50, 13 Mai 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiynau yna. Mae bob amser yn braf eich gweld hefyd, Mark Reckless. Cafodd y gwariant o £500 miliwn a gyflwynwyd gennym ar gyfer y gronfa cadernid economaidd ei ddwyn ynghyd fel pecyn o gyllid o wahanol rannau o'r Llywodraeth. Felly, roedd yn cynnwys cyfalaf trafodion ariannol, er enghraifft—£100 miliwn o hynny. Roedd hefyd yn cynnwys cyllid yr oeddem yn gallu ei ryddhau o rywle arall yn y Llywodraeth, felly nid wyf yn ymwybodol bod yna lawer iawn y mae Llywodraeth y DU yn ei wneud i gefnogi busnesau nad yw Llywodraeth Cymru yn ei wneud. Fodd bynnag, byddwn i'n awyddus archwilio hynny.

Un peth yr ydym ni wedi bod yn ceisio ei wneud yw defnyddio ein cyllid ychwanegol i gau'r bylchau yn y cymorth. Felly, mae rhai bylchau sylweddol mewn cymorth i fusnes gan Lywodraeth y DU, ac mae'r gronfa cadernid economaidd yn ceisio gwneud hynny. Rwy'n ymwybodol iawn bod bylchau'n parhau, a dyna pam mae'r gronfa wedi cael ei rhewi dros dro, fel y gallwn ni ystyried sut y gallwn ni lenwi rhai o'r bylchau sy'n bodoli, gan ystyried hefyd sut y gallwn ni ganolbwyntio rhywfaint o'r arian ychwanegol hwnnw ar yr adferiad hefyd.

O ran y cynllun ffyrlo, ysgrifennodd Llywodraeth Cymru yn gynharach yr wythnos hon, a dweud y gwir, at y Canghellor ynghylch y mater o ffyrlo, ac rydym yn croesawu'n fawr y ffaith bod y cynllun wedi cael ei ymestyn. Yr hyn sy'n ein poeni mewn gwirionedd yw na ddylai'r cynllun leihau'r cymorth i fusnesau na allant agor yn gyfreithlon. Felly, gallai fod adeg pan na all busnesau mewn rhai sectorau agor o hyd. Felly, credaf y dylai'r busnesau hynny barhau i gael eu diogelu. A dylai'r cynllun barhau i gynnig yr un faint o gefnogaeth ddwys i fusnesau twristiaeth, rwy'n credu, yn benodol, gan fod gennym ni gyfran fwy ohonyn nhw yma yng Nghymru. Mae'n amlwg eu bod wedi cael eu taro'n galed ac maen nhw'n dweud wrthym eu bod yn wynebu'r hyn sy'n debyg i dri gaeaf i bob pwrpas, un ar ôl y llall, o ran y math o elw y byddant yn gallu ei wneud.

Rydym ni hefyd yn awyddus bod y cynllun cadw swyddi yn y dyfodol yn cynnwys mwy o hyblygrwydd. Felly, mae TUC Cymru wedi gofyn am yr hawl i fusnesau o bosib hawlio wrth i weithwyr ddod yn ôl yn rhan-amser, ac ati. Felly, mae'r holl bethau hynny, rwy'n credu, yn ystyriaethau pwysig. Mae Llywodraeth y DU wedi cytuno y bydd yn trafod camau nesaf y cynllun gyda'r gwledydd datganoledig, a deallaf fod cyfarfod â Phrif Ysgrifennydd y Trysorlys yn cael ei drefnu ar gyfer yr wythnos nesaf, felly edrychaf ymlaen at barhau â'r trafodaethau hynny.

O ran sut y telir am hynni gyd, credaf y bydd hynny'n her wirioneddol i'r Canghellor mewn gwirionedd, wrth gloriannu gwahanol ddewisiadau, wrth gwrs, o ran a yw'n golygu cyfnod o gyni hir a pharhaus. Gwelsom yr adroddiad a ddatgelwyd yn gynharach heddiw. Felly, rwy'n credu mai'r peth pwysicaf—yn wir, sy'n gorfod ein harwain—yw sicrhau nad y bobl sydd ar y cyflogau lleiaf a'r bobl dlotaf fydd yn parhau i ysgwyddo'r baich hwn. Mae'n ymddangos yn rhywbeth anghyson iawn pe byddech yn ceisio rhewi cyflogau'r sector cyhoeddus ar adeg pan rydym ni i gyd yn dathlu pa mor bwysig yw ein gweithwyr sector cyhoeddus i ni, a dyma'r bobl sy'n ein cadw i fynd ar hyn o bryd. O na fyddai gennyf bêl risial, ond credaf y bydd heriau anodd iawn yn ein hwynebu, a chyfnodau anodd i'r economi, fel yr ydym ni wedi'i weld mewn nifer o'r sylwadau a'r rhagamcanion sydd wedi'u cyhoeddi.

O ran treth trafodiadau tir, nid wyf yn credu y gwelwn ni wahaniaethu mawr. Rwyf wedi gofyn i swyddogion yn ddiweddar, mewn gwirionedd, i ystyried sut y gallwn ni ailagor y farchnad dai yn ddiogel yma yng Nghymru, ond yn amlwg ni fyddwn yn ymgymryd â'r camau hynny nes ein bod yn ffyddiog ei bod yn ddiogel i ni wneud hynny yma. Ond, dyma un o nodweddion y fframwaith cyllidol sydd gennym ni. Mae'n bosib y gallem weld addasiad negyddol pe baem yn cael effaith fwy ar hynny yma yng Nghymru, ond byddwn yn parhau i adolygu hynny'n fanwl.