Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 20 Mai 2020.
Felly, yn hytrach na gobaith a ddaw o gerrig milltir ac amserlenni mympwyol a welwn, fel sy’n digwydd yn Lloegr ar hyn o bryd, yn datod bob ychydig ddyddiau, mae a wnelo hyn â’r hyder a'r gobaith y mae pobl yn ei gael o edrych ar Lywodraeth sy'n dweud, 'Y flaenoriaeth gyntaf yw diogelwch y cyhoedd. Rydym am wneud hyn gyda'n gilydd. Rydym am weithio drwy'r dewisiadau anodd hyn gyda'n gilydd ac rydym am ddod drwyddi yn araf deg, ond rydym am ddod drwyddi ar y sail, os yw'r feirws yn cynyddu eto ledled y wlad neu'n cynyddu eto mewn ardaloedd neu ranbarthau, y bydd gennym y mesurau ar waith sy'n caniatáu inni gael gwared arno unwaith eto.'
Nawr, o hynny y daw gobaith, a daw gobaith gan bobl Cymru; y dinasyddion; y busnesau; yr elusennau; plant ysgol a neiniau a theidiau; pysgotwyr; chwaraewyr pêl-droed yn gwybod nad yw Llywodraeth Cymru yn mynd i osod cerrig milltir ac amserlenni mympwyol, ond y bydd yn dilyn y dystiolaeth ac y bydd yn gosod—fel y gwnaeth gyda'r system oleuadau traffig—cynllun o'r penderfyniadau y mae angen inni eu gwneud mewn modd amserol i lacio’r cyfyngiadau fel y gallwn wneud hynny’n ddiogel.
Ac mae gobaith yn tyfu yr un mor gyflym â'n gallu i nodi ac atal achosion newydd o'r clefyd gyda'r mesurau profi, olrhain ac amddiffyn sy'n cael eu rhoi ar waith. Daw gobaith o’r dull pwyllog a gofalus ac ystyriol hwnnw sy’n cael ei fabwysiadu gan Lywodraeth Cymru, dull sy’n realistig ac iddo ffocws, dull nad yw'n rhodresgar neu'n addo gormod neu'n or-optimistaidd. Mae'n realistig, ac mae’n dweud, 'Gallwn wneud hyn; gallwn lacio’r cyfyngiadau hyn, ond mewn modd gofalus.' Ac mae'n ddull sy'n gweithio gyda phobl, fel y nodir yn y ddogfen, gyda gweithwyr a chyflogwyr a chydag undebau, gyda rhieni, gydag athrawon a phlant a phobl ifanc, gan wrando arnynt hefyd i ddod o hyd i'r ffyrdd diogel, ymarferol ac amserol hynny o lacio’r cyfyngiadau, ac nid rhyw fath o ddictad mympwyol y mae'n rhaid i Weinidogion gamu'n ôl oddi wrtho maes o law.
Rhaid i mi ddweud bod gobaith hefyd yn golygu rhoi gwybod i deuluoedd y bydd yna ffordd ddiogel y gallant weld aelodau'r teulu cyn bo hir, mewn ffordd gyfyngedig ar y dechrau, efallai, yn yr awyr agored—un aelod o'r teulu ar y dechrau, efallai—ond os yw pobl yn cydymffurfio ac os na welwn gynnydd yn yr achosion, gellid ymestyn hyn pan fydd y dystiolaeth yn dweud ei bod yn ddiogel inni wneud hynny.
Mae gobaith yn golygu llacio’r cyfyngiadau mewn ffordd ddoeth; manteisio ar y cyfleoedd i ymarfer corff yn yr awyr agored fel cerdded a beicio; adeiladu ar frwdfrydedd newydd pobl ynghylch y gweithgareddau sylfaenol ond pleserus hyn; datblygu, os mynnwch, ffordd fwy Swedaidd neu ffordd fwy Nordig o ymarfer corff yma yn ein maes chwarae awyr agored hardd, sef yr hyn yw Cymru fel arfer, fel ein bod yn fwy egnïol fel cymdeithas wrth i ni gefnu ar y cyfyngiadau symud, yn fwy hoff o fod yn yr awyr agored, a gallwn fynd i'r afael â'r nifer o afiechydon sy'n gysylltiedig â diffyg ymarfer corff, afiechydon sy'n niweidio ac yn lladd ein pobl bob blwyddyn ac sydd ddwywaith mor niweidiol i'r bobl dlotaf a mwyaf difreintiedig mewn cymdeithas.
Mae gobaith hefyd, fel yn y ddogfen hon, yn golygu bod yn onest â phobl Cymru nad yr hen normal yw'r normal newydd, ac yn sicr, hyd nes y ceir brechlyn diogel ac effeithlon, a hyd yn oed wedyn, bydd y ffordd rydym yn byw, yn gweithio, yn teithio ac yn creu cysylltiadau cymdeithasol ac economaidd yn wahanol.
A fy mhwynt olaf yw'r gobaith y gall holl Lywodraethau a Seneddau a gweinyddiaethau'r DU, gan gynnwys y Weithrediaeth yn Llundain—fel y cyfeiriodd un o Weinidogion Cabinet y DU at ein Llywodraeth yma—y gall pob un ohonynt weithio gyda’i gilydd wrth i ni lacio’r cyfyngiadau symud, ond mae hyn yn dibynnu ar barodrwydd Gweinidogion y DU i gynnal trafodaethau â chenhedloedd a rhanbarthau’r DU, gan gynnwys meiri’r ardaloedd metropolitanaidd mawr yn Lloegr. Dywedodd y Prif Weinidog ymadrodd cofiadwy, sydd bellach wedi dod yn femyn poblogaidd i drac sain, 'Byddai angen i drafodaethau o'r fath fod ar rythm rheolaidd, dibynadwy.' A all roi rhywfaint o obaith inni y gallai'r rhythm rheolaidd, dibynadwy hwn o ymgysylltu ddigwydd bellach, gan ei gwneud yn ofynnol i Brif Weinidog y DU ymrwymo i hyn? Fel y gorffennodd y memyn poblogaidd: 'Rho alwad i ni, Boris bach.'