Part of the debate – Senedd Cymru am 5:11 pm ar 20 Mai 2020.
Diolch yn fawr, Lywydd. Dywedais wrth agor y byddwn yn dychwelyd at y gwelliannau a gyflwynwyd i'r cynnig ar ôl clywed gan y rhai a'u cynigiodd, ac rwy'n bwriadu gwneud hynny, ac yn dilyn hynny, yn dibynnu ar faint o amynedd fydd yn dal i fod gennych, fe geisiaf ateb rhai o'r bobl a gyfrannodd at y ddadl, os bydd amser yn caniatáu.
Lywydd, mae'r Llywodraeth yn hapus iawn i bleidleisio o blaid y gwelliant sy'n pwysleisio cydweithrediad a chydgysylltiad ar draws pedair gwlad y Deyrnas Unedig. Mae'r sylw yn y cyfryngau bob amser yn canolbwyntio ar wahaniaethau. Mae ein hymagwedd sylfaenol yn gyffredin ar draws y pedair Llywodraeth—llacio'r cyfyngiadau'n raddol, y lens iechyd cyhoeddus y caiff mesurau penodol eu hasesu drwyddi. Nid yw'n wir fod ein dull ni o weithredu'n dilyn trywydd gwahanol i un y Deyrnas Unedig, fel y mae rhai cyfranwyr wedi awgrymu. Nid oes unrhyw dempled y bernir pawb arall yn ei erbyn. Mewn gwirionedd, mewn sawl ffordd, rwy'n meddwl y byddai dadansoddiad o'r hyn sydd wedi digwydd yn ddiweddar yn awgrymu mai Llywodraeth y DU mewn perthynas â'i chyfrifoldebau yn Lloegr sydd wedi dewis llwybr gwahanol i bawb arall.
Ond nid ceisio codi cyfyngiadau penodol ar yr un pryd, fel yr awgrymodd Darren Millar, yw'r hyn rydym am ei wneud. Mae ein lens ar godi cyfyngiadau ar yr adeg iawn. Ac mae honno'n lens lawer pwysicach i weld pethau trwyddi. A pho fwyaf y gallwn siarad â'n cymheiriaid mewn Llywodraethau eraill yn y Deyrnas Unedig, y mwyaf tebygol y byddwn o gytuno ar y mesurau cywir a phennu'r adeg iawn, a dyna fy uchelgais o hyd—cyfrannu'n gadarnhaol at y posibilrwydd hwnnw.
Mae'r ail welliant ar y papur trefn, Lywydd, yn tynnu sylw eto at y rhai sydd wedi colli eu bywydau a'r rhai sy'n cael eu gadael ar ôl i alaru. Rwy'n ceisio dweud ym mhob cynhadledd i'r wasg a phob datganiad fod unigolion y tu ôl i'r ffigurau rydym yn eu dyfynnu ar yr adegau hyn, unigolion â bywydau a allai fod wedi parhau'n hwy, a chost ddynol ar eu holau. Bydd y Llywodraeth yn cefnogi'r gwelliant ar ôl clywed yr hyn a ddywedodd Darren Millar, ar ôl clywed gan Rhianon Passmore yn ei disgrifiad huawdl o'r effaith anghymesur y mae'r feirws yn ei chael ar rai pobl a rhai lleoedd. Yr hyn na fyddwn yn ei wneud, Lywydd, yw cymryd cyngor Mr Hamilton a'i alwadau i fod yn feiddgar. Mae ei alwadau i fod yn feiddgar yn—. Byddai pris ei alwad i fod yn feiddgar yn cael ei dalu ar ffurf bywydau pobl eraill. Ac rwy'n cofio bob tro y bydd gennym benderfyniad i'w wneud yma yn Llywodraeth Cymru—mai pobl go iawn yw'r rhain, gyda theuluoedd go iawn a bywydau go iawn i'w byw, ac nid wyf yn mynd i fod yn feiddgar ar eu traul hwy.
Mae gwelliant 4, Lywydd, yn galw am gynnydd yn y dirwyon uchaf y gellir eu rhoi am beidio â chydymffurfio â rheoliadau iechyd cyhoeddus. Rwy'n ddiolchgar iawn i'n prif gwnstabliaid a chomisiynwyr yr heddlu a throseddu am y cydweithrediad agos rhyngom yn ystod yr argyfwng, ac am y dystiolaeth a gyflwynwyd ganddynt i Lywodraeth Cymru ddechrau'r wythnos hon. Bwriadaf weithredu ar y dystiolaeth honno cyn y penwythnos gŵyl y banc sy'n dod.