Part of the debate – Senedd Cymru am 4:07 pm ar 10 Mehefin 2020.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n cefnogi egwyddor y cynnig. Felly, dof at fy ngwelliant. Yn gyntaf, rwy'n credu efallai ei bod yn well gwrando ar yr hyn sydd gennyf i'w ddweud cyn dweud nad ydych chi'n mynd i gefnogi fy ngwelliant.
Mae syniad gwelliant 6(d), sef edrych ar fwyd a diod a chreu diwydiant wisgi cyflawn, yn gwbl ymarferol a gellir ei wneud yn rhad iawn. Mae'n rhaid mai Cymru yw un o'r unig wledydd Celtaidd heb ddiwydiant wisgi, ac os ydych chi'n frwdfrydig iawn ynghylch wisgi fel fi, mae hynny'n siomedig iawn. Ond yr hyn sy'n wirioneddol ddiddorol yw bod y farchnad fyd-eang mor broffidiol. Felly, o fewn pum mlynedd i sefydlu 20 o ddistyllfeydd, gadewch inni ddweud, gallech gael diwydiant allforio gwerth £100 miliwn, ac ym mlwyddyn 10, blwyddyn 15, blwyddyn 20, byddai'r twf yn enfawr.
O ran ansawdd bwyd hefyd, rwy'n credu y dylem fod yn edrych o ddifrif ar gynhyrchion ym mhen uchaf y farchnad—gwneud cynnyrch Cymreig yn ddrud iawn yn y byd oherwydd bydd pobl yn talu am ansawdd canfyddedig.
Ar welliant 6(c), bydd cyfleoedd gyda Brexit, a'r hyn y mae angen i ni ei ystyried gyda chontractau sector cyhoeddus Cymru, yr arian cyhoeddus a wariwn, rhaid i'r contractau hyn fynd i gwmnïau o Gymru. Felly, am bob—. Pe baem yn ailgyfeirio canran fawr iawn o gontractau'r sector cyhoeddus i gwmnïau yng Nghymru, gallem greu oddeutu 80,000 o swyddi, rhywbeth a fyddai'n sylweddol iawn. Ac rwy'n credu os nad yw cwmni o Gymru yn cael contract gan y Llywodraeth yn y dyfodol, mae'n rhaid cael rheswm gwirioneddol dda dros fethu gwneud hynny. Ni fyddwn wedi ein rhwymo gan reoliadau'r UE mwyach, felly mae hynny'n gwbl ymarferol.
Wrth inni edrych ar y diwydiant lletygarwch, rwy'n bryderus iawn fod llawer o bobl sy'n rhan ohono—tafarndai, er enghraifft—yn dal i dalu rhent. Mae'n gwbl warthus eu bod yn cael eu blingo gan y cwmnïau tafarnau ar hyn o bryd. Pa un a yw'r cynnig hwn yn llwyddo ai peidio, neu pa un a yw'r gwelliant yn pasio—pa un a yw'n digwydd ai peidio—hoffwn yn fawr i'r Llywodraeth gamu i'r adwy a chefnogi'r diwydiant lletygarwch yng Nghymru drwy barhau'r cynllun ffyrlo tan 2021. Mae'n rhaid inni geisio dylanwadu ar y cwmnïau hynny i roi'r gorau i'w gwneud hi mor anodd i dafarndai Cymru allu goroesi.
Mae gwelliant 6(a), mewn gwirionedd, yn—. Mae'n rhaid inni atal busnesau rhag cael eu trin yn wael gan landlordiaid. Mae'n digwydd yn rhy aml o lawer. Ceir achos yng Ngorllewin Caerdydd lle mae stiwdio ddawns yn darparu ar gyfer 120 o blant—120 o blant—gydag athrawes ddawns ysbrydoledig. Mae'r arian yn dal i fod heb ei drosglwyddo gan y landlord. Mae'n ymddygiad gwirioneddol wael, ac rwy'n teimlo dros Vickie—hi sy'n rhedeg Rubylicious—oherwydd mae wedi dweud wrth bobl beth sy'n digwydd, nid yw wedi cael yr arian. Nid yw hi erioed wedi honni bod hynny'n drosedd, nid yw erioed wedi honni ei fod yn dwyll, dim ond honni ei fod yn ymddygiad gwael, ac yn awr mae hi mewn sefyllfa lle gallai gael ei herlyn. Mae wedi derbyn llythyr cyfreithiwr cas ac ymosodol iawn gan gyflogai i'r Prif Weinidog, neb llai. Felly, hoffwn ddefnyddio'r cyfle hwn i annog, yn y cyd-destun hwn, yr Aelod o'r Senedd dros Orllewin Caerdydd i gael gair gyda'u haelod staff efallai a dweud wrtho am roi'r gorau i drin athrawes ysbrydoledig yr ysgol ddawns honno mewn ffordd mor ymosodol a bwlïaidd. Rwy'n credu ei fod yn dwyn anfri ar ei gyflogwr, bron. Mae'n sicr yn peri embaras iddo, ac mae hwnnw'n fater cod ymddygiad, felly hoffwn ofyn i'r Aelod o'r Senedd dros Orllewin Caerdydd edrych ar hynny. I fynd yn ôl at y pwynt perthnasol yma, nid yw'n iawn fod yr arian a anelir at fusnesau yn cael ei gymryd gan landlordiaid.
Felly, yr hyn sydd gennych yno yw pecyn bach, rhai syniadau. Mae'n edrych ar godi arian ar gyfer y diwydiant wisgi. Gallem hefyd gael cyfnewidfa stoc yng Nghaerdydd, er enghraifft. Mae angen inni ddechrau cyflwyno'r syniadau hyn. Mae'n mynd i fod yn her fawr i ddod dros yr argyfwng hwn, ac mae'n rhaid inni gael syniadau pendant.
O ran y gwelliannau—