Digartrefedd

Part of 4. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:36 pm ar 24 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 2:36, 24 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Gwnaf, Caroline, rwy'n hapus iawn i ymuno â chi i ganmol Cyngor Abertawe. Fel y dywedais, mae cynghorau ledled Cymru wedi gweithio'n galed iawn, ond yn enwedig y cynghorau lle mae problem digartrefedd ar ei gwaethaf, ac mae Abertawe, Caerdydd, Casnewydd a Wrecsam wedi dioddef yn arbennig o galed. Nid yw hynny'n golygu nad yw cynghorau eraill wedi cael llawer o fewnbwn a'u problemau eu hunain ac yn y blaen, ond maent wedi cael eu taro'n arbennig o galed fel dinasoedd. Ac mae Abertawe wedi gwneud gwaith rhyfeddol yn cartrefu nifer fawr o bobl ag anghenion cymhleth. Rwy'n canmol y staff ar lawr gwlad sy'n gwneud y gwaith hwnnw, oherwydd ei fod yn anodd i'w wneud ac maent wedi gwneud gwaith gwych.  

Ac rydych chi'n llygad eich lle mai rhan o'r ymateb i hyn, ac i wneud yn siŵr nad yw pobl yn mynd yn ôl ar y strydoedd, yw adeiladu digon o dai cymdeithasol i wneud yn siŵr fod pobl yn gallu cael y tai sydd eu hangen arnynt. Rydym yn falch iawn, felly, o ddweud bod gennym nifer fawr o'r hyn a elwir yn ffatrïoedd 'dulliau modern o adeiladu' ledled Cymru. Bydd Aelodau o'r Senedd, yn cael fideo bach o fy adran yn eu mewnflychau, ynghyd â 'ffeithiau hanfodol', sy'n dweud popeth wrthych am ddulliau adeiladu modern a beth yw eu manteision yn hytrach na'r dulliau traddodiadol o adeiladu. Ac un o wir fanteision y rhain yw pa mor gyflym y cânt eu codi. Felly, mae tai'n cael eu hadeiladu mewn ffatri ar y gwastad, mewn cynhesrwydd; gallant gyflogi nifer fawr o bobl ac maent yn gallu cadw pellter cymdeithasol—maent wedi bod yn gweithio drwy gydol yr argyfwng. Roeddem yn gallu ymestyn y ffatrïoedd hynny'n eithaf cyflym. Maent wedi'u lleoli'n ddaearyddol ledled Cymru. Felly, rydym yn gallu cyflogi pobl leol i wneud hynny, mae gennym gadwyni cyflenwi ar eu cyfer sydd at ei gilydd yn rhai Cymreig, ac rydym yn gweithio ar sicrhau bod y cadwyni cyflenwi i gyd yn rhai Cymreig, a gallwn eu codi'n gyflym ar safleoedd garejys, yng nghefn datblygiadau, ac ar leiniau bach anghysbell ledled Cymru, lle mae gwasanaethau eisoes, ac mae'r amser adeiladu rywle oddeutu 16 i 18 wythnos, felly mae'n eithaf syfrdanol.

Felly, bydd hynny'n rhan bwysig iawn o'r hyn rydym yn ei wneud, yn ogystal â chyflymu'r gwaith adeiladu tai cymdeithasol 'normal'—os caf ei roi mewn dyfynodau—sydd gennym ar y gweill, a cheisio defnyddio unrhyw arian y gallaf ei ganfod i gyflymu'r datblygiadau cyfalaf yno wedyn, gan gynnwys amrywiaeth o bethau rwyf am i'r Aelodau fod yn ymwybodol ohonynt, oherwydd rwyf am iddynt allu eu gwthio yn eu hetholaethau eu hunain. Felly, rydym yn ystyried symud cartrefi sector preifat i mewn i'r sector cymdeithasol, gan gynnig o leiaf bum mlynedd o'r rhent lwfans tai lleol i bobl, i gynnal safon y cartref ar bob cam a'i drosglwyddo'n ôl i'r landlord mewn cyflwr da ar y diwedd. Felly, nid oes unrhyw bryderon ynghylch unedau gwag na rheolaeth nac unrhyw beth arall. Mae'n fargen dda iawn—pum mlynedd neu fwy fel y gallwn roi llety diogel i bobl yn yr adeiladau hynny, gan ddod â llety gwag yn y sector preifat yn ôl i ddefnydd fel tai cymdeithasol, a gweithio gyda grŵp o fuddsoddwyr i wneud hynny, oherwydd, fel y gwyddoch, mae yna lawer o bobl nad ydynt yn cael llawer o elw ar eu harian yn eistedd mewn cyfrif banc, ond mae hon yn ffordd dda o gael elw ar eich arian, os mai dyna rydych chi eisiau. Rwy'n cydnabod yn llwyr fod gennym nifer fawr o landlordiaid da ledled Cymru nad oes ganddynt ond un neu ddau o dai a allai fod yn falch iawn o weithio gyda ni yn y ffordd gymdeithasol hon i helpu pobl, ond hefyd i gael incwm rheolaidd iddynt eu hunain heb boeni, oherwydd gwn mai dyna maent ei eisiau.

Felly, rydym yn barod i edrych ar unrhyw gynllun a gyflwynir. Os yw Aelodau'n ymwybodol o unrhyw beth yn eu hardal eu hunain, byddwn yn falch iawn o glywed gennych.