Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae Llywodraeth Cymru yn cydnabod yr heriau sy'n wynebu busnesau yn ystod y pandemig, a chafwyd ymdrech ryfeddol i ddarparu'r pecyn cymorth mwyaf hael i fusnesau yn unrhyw ran o'r DU. Mae ein pecyn gwerth £1.7 biliwn yn cynnwys dros £350 miliwn o ryddhad ardrethi annomestig i fusnesau yn y sectorau manwerthu, hamdden a lletygarwch, ac mae'r cynllun hwn yn gostwng y biliau ardrethi ar gyfer y busnesau hyn i sero ar gyfer y flwyddyn ariannol hon. Mae hyn yn ychwanegol at ein cynlluniau rhyddhad ardrethi presennol, sy'n darparu dros £230 miliwn o gymorth eleni. O ganlyniad i'n cynlluniau, nid yw dros 70,000 o fusnesau a sefydliadau eraill yng Nghymru yn talu unrhyw ardrethi o gwbl eleni. Rydym hefyd wedi darparu dros £800 miliwn o gyllid ar gyfer grantiau sy'n gysylltiedig â gwerthoedd ardrethol i gefnogi busnesau bach a chanolig ledled Cymru, gan gynnwys busnesau yn y sector manwerthu. Rydym wedi gweithio gydag awdurdodau lleol i sicrhau bod yr arian hwn wedi cyrraedd busnesau cyn gynted â phosibl, ac rwyf am ddiolch i bob awdurdod lleol ledled Cymru am y ffordd hyblyg ac effeithlon y maent wedi mynd i'r afael â'r her hon i gefnogi busnesau ar draws ein cymunedau. Hyd yn hyn, maent wedi rhoi dros 60,000 o grantiau i fusnesau cymwys. Yn wahanol i Loegr, mae busnesau nad ydynt yn gymwys ar gyfer y cynlluniau hyn wedi gallu gwneud cais am gymorth ariannol drwy ein cronfa cadernid economaidd gwerth £0.5 biliwn, cronfa a luniwyd i fynd i'r afael â'r bylchau yn y DU a adawyd yng nghynnig Llywodraeth y DU.

Gwn nad yw pob busnes wedi cymhwyso i gael cymorth ariannol, ac mae ein pecyn wedi'i gynllunio i fod yn fforddiadwy o fewn yr arian sydd ar gael yn wyneb pandemig byd-eang digyffelyb. Er gwaethaf y pwysau hyn, mae ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos bod 34 y cant o'r holl fusnesau yng Nghymru wedi cael cymorth gan y Llywodraeth yng Nghymru, o'i gymharu â 14 y cant yn Lloegr. Cafodd ein gallu i fynd y tu hwnt i'r cymorth a gynigir gan Lywodraeth y DU ei ariannu'n rhannol gan ein penderfyniad i gapio'r cymorth sydd ar gael drwy ein mesurau rhyddhad ardrethi newydd, ac ni wnaed y penderfyniad hwnnw ar chwarae bach. Galluogodd dros £100 miliwn i gael ei gyfeirio tuag at ein cronfa cadernid economaidd, sy'n cefnogi busnesau o bob maint. I ddangos yr effaith a gaiff hyn, dyma'r swm sydd ei angen i ariannu grantiau o £50,000 ar gyfer dros 2,000 o fusnesau bach a chanolig yng Nghymru, ac mae'r gronfa hon wedi cynorthwyo miloedd o fusnesau bach, sy'n gyfran fwy o economi Cymru, gyda llawer ohonynt yn asgwrn cefn i'n cymunedau.

Gan droi at yr heriau sy'n wynebu Debenhams, rwy'n cydnabod pwysigrwydd siopau Debenhams i'n trefi a'n dinasoedd ledled Cymru, ac rwyf wedi cyfarfod â chadeirydd Debenhams i ddysgu mwy am sefyllfa'r cwmni. Mae'n bwysig cydnabod bod y rhan fwyaf o siopau Debenhams yng Nghymru yn derbyn rhyddhad ardrethi a chymorth grantiau gwerth £1.3 miliwn eleni. Fodd bynnag, mae problemau Debenhams wedi'u dogfennu'n dda, ac wrth i'r cwmni wynebu ei drydedd broses ansolfedd mewn 12 mis, nid wyf yn credu ei bod yn gredadwy honni y gellid gwarantu cynaliadwyedd y busnes drwy ryddhad ardrethi pellach gan Lywodraeth Cymru. Mae Debenhams eisoes wedi cyhoeddi bod rhai o'i siopau'n cau ledled y DU, ac mae'r rheini'n cynnwys nifer o safleoedd a oedd yn gymwys i gael rhyddhad ardrethi. Ac o ystyried y cefndir heriol hwn, cyfeiriais y cwmni at y gronfa cadernid economaidd, sydd wedi cefnogi busnesau sy'n strategol bwysig yng Nghymru gyda gwerth ardrethol o dros £500,000.

Nid yw ond yn iawn fod unrhyw gymorth pellach yn gysylltiedig ag ymrwymiadau clir ynghylch swyddi a chynlluniau busnes, oherwydd dyma'r ffactorau sy'n pennu a yw ein cymorth yn cyflawni mewn gwirionedd ar gyfer ein cymunedau, canol ein trefi a'n gweithwyr yng Nghymru. Gyda'n hadnoddau cyfyngedig, rwy'n hyderus fod cydbwysedd teg wedi'i daro drwy gyfyngu rhyddhad ardrethi i'r safleoedd mwy hynny er mwyn cefnogi busnesau llai heb unman arall i droi. Rhaid inni gydnabod hefyd fod ardrethi annomestig yn bodoli i helpu i ariannu'r gwasanaethau lleol rydym oll yn dibynnu arnynt. Caiff pob ceiniog o refeniw a gesglir ei defnyddio i ariannu gwasanaethau lleol, ac mae'r gwasanaethau hyn yn hanfodol ar adegau arferol, ond o dan yr amgylchiadau presennol, mae awdurdodau lleol hefyd yn darparu cymorth uniongyrchol a hanfodol wrth ymdrin ag effaith y feirws.

Felly, i orffen, gan weithio ar gyflymder ac i raddau sy'n gwbl ddigynsail, mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi cymorth i Debenhams ac wedi ymgysylltu'n gadarnhaol â'r cwmni, tra'n ceisio diogelu swyddi a sicrhau bod arian cyhoeddus yn cael ei ddefnyddio'n ddoeth. Diolch yn fawr.