Part of the debate – Senedd Cymru am 5:42 pm ar 8 Gorffennaf 2020.
Rwy'n falch o ddweud ychydig eiriau yn y ddadl hon a diolch i Janet Finch-Saunders ac yn wir i'r Pwyllgor Deisebau am ystyried deiseb bwysig. Codais fater Debenhams yn gyntaf ychydig wythnosau'n ôl bellach pan soniwyd gyntaf am y bygythiad i siopau Cymru yng Nghasnewydd ac Abertawe, rwy'n credu, a'r tro cyntaf i'r mater gael sylw yn fy ngwasg leol. Rwy'n credu ei bod yn hawdd iawn inni ganolbwyntio ar yr angen i gefnogi busnesau bach a chanolig yn ystod y pandemig, ac wrth gwrs, mae hynny'n hanfodol bwysig, ac yn fy etholaeth fy hun yn fy ardal i o dde Cymru, mae gennych drefi marchnad, mae gennych siopau bach sydd angen cymorth, ond ar yr un pryd, os tynnwn ein llygad oddi ar y bêl ac os nad edrychwn ar ffyrdd y gallwn gefnogi'r siopau angori mwy o faint hefyd, rwy'n credu y byddwn yn esgeuluso rhywbeth. Ac fel y dywedodd Janet Finch-Saunders wrth agor, mae'r ffordd y mae'r gyfundrefn ardrethi busnes yn gweithio yng Nghymru—y gyfundrefn ardrethi annomestig—yn golygu bod siopau fel Debenhams wedi teimlo dan fygythiad. Rwy'n credu y byddai'n rhy hawdd inni feddwl, 'Wel, iawn, maent yn gwmnïau mwy o faint, byddant yn iawn.' Yn y pen draw, os collwn siop fel y siop flaenllaw yng Nghasnewydd, sydd ond wedi bod ar agor ers rhai blynyddoedd bellach, siop gymharol newydd, rydym yn colli llawer o swyddi, rydym yn colli siop angori fawr yn yr ardal honno sy'n dod â phobl i mewn, pobl sy'n mynd wedyn i siopa mewn siopau cyfagos a chefnogi'r economi leol. Ac er ei fod yn yr etholaeth gyfagos—mae yng Ngorllewin Casnewydd, yn ardal Jayne Bryant—mae llawer o bobl yn fy ardal i yn mynd i lawr i'r siop honno wrth gwrs ac mae llawer o bobl yn gweithio yno.
Felly, diolch i chi am gyflwyno'r ddeiseb hon, Janet, ac a gaf fi ddiolch i aelodau'r Pwyllgor Deisebau am wneud hynny a chyflwyno'r ddadl hon yma heddiw? Gadewch inni annog Llywodraeth Cymru i ailedrych ar y cynllun rhyddhad ardrethi annomestig. Ydy, mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud nifer o bethau i geisio cefnogi busnesau ac yn arbennig busnesau llai o faint, ond gadewch inni beidio â cholli golwg ar y ffaith bod angen y cymorth ar y siopau mawr fel Debenhams.
Hoffwn glywed y newyddion diweddaraf gan y Gweinidog hefyd, pan fydd yn ymateb, am y trafodaethau a gynhaliwyd gyda rheolwyr Debenhams hefyd, oherwydd o'r hyn y gwn eu bod wedi'i ddweud, rwy'n credu bod ganddynt syniadau da iawn, a gobeithio y gallwn ddod i drefniant a fydd yn plesio pob ochr. Ond diolch am y ddadl hon heddiw.