– Senedd Cymru am 7:33 pm ar 8 Gorffennaf 2020.
Y grŵp nesaf o welliannau yw'r grŵp sydd yn ymwneud â phwerau arolygu. Gwelliant 4 yw'r prif welliant yn y grŵp yma, a dwi'n galw ar Andrew R.T. Davies i gynnig y prif welliant.
Diolch yn fawr, Lywydd. Mae'n bleser gennyf gynnig y gwelliannau yng ngrŵp 2 sy'n sefyll yn fy enw i, a gobeithio y cânt gefnogaeth yn y Cynulliad, ond unwaith eto, nid wyf yn credu y caf lawer o lwc, a dweud y gwir, ond dyna chi, mae'n werth rhoi cynnig arni, oherwydd mae'n faes pwysig. Mae'n ymwneud â phwerau arolygu a'r person a gaiff ei ddirprwyo i gynnal yr arolygiad hwnnw. Ar hyn o bryd, nid yw'r Bil yn glir ynglŷn â phwy'n union a fyddai'n gwneud hynny, ac mae'r gwelliannau hyn yn ceisio tacluso'r ddeddfwriaeth honno fel y byddai'n rhaid i'r person naill ai fod yn filfeddyg neu'n unigolyn â'r cymwysterau addas.
Roedd yn feirniadaeth deg yn y sesiwn dystiolaeth a hefyd yng nghyfarfodydd Cyfnod 2 y pwyllgor fod y Gweinidog wedi nodi, mewn gwirionedd, yn y gwelliant ar y pryd, ein bod yn rhagnodol iawn wrth ddweud mai milfeddyg yn benodol a ddylai wneud hynny. Y tro hwn, rydym wedi ehangu'r gwelliant i ddweud person â chymwysterau addas.
Rwy'n credu bod llawer ohonom, yn ein rolau fel gwleidyddion, wedi eistedd ynghanol anghydfod ac wedi edrych am farn arbenigol a chyngor arbenigol. Wel, a bod yn deg, ni allwch gael barn fwy arbenigol yn y maes arolygu penodol hwn na milfeddyg neu berson â chymwysterau addas sydd â chymhwyster tebyg i filfeddyg. Yn sicr, fel gwleidyddion, dylem geisio cael gwared ar y gwrthdaro mewn unrhyw ddeddfwriaeth, a chael datrysiad llwyddiannus, gobeithio, lle gallai fod anghydfod.
Felly, mae'r gyfres hon o welliannau'n ceisio gwneud hynny, a mawr obeithiaf y bydd Senedd Cymru'n cymeradwyo'r gwelliannau sy'n sefyll yn fy enw i, ac yn cael deddfwriaeth lawer cryfach a all roi gwell trefn ar y broses anghydfod pe bai angen y pwerau hyn—pwerau mynediad a phwerau archwilio. Felly rwy'n gobeithio y bydd y Senedd yn cefnogi'r gwelliannau yn fy enw i y prynhawn yma.
Y Gweinidog.
Diolch, Lywydd. Mae paragraff 9 o'r Atodlen yn nodi'r pwerau arolygu, chwilio ac ymafael sydd ar gael i arolygydd wrth arfer pŵer mynediad. Ni all arolygydd ymafael mewn anifail gwyllt, ond gall, er enghraifft, ei archwilio neu gymryd samplau. Ond mae'n annhebygol iawn y bydd angen y pwerau hyn. Mae arolygwyr eisoes yn gweithio gyda'r un pwerau mewn meysydd deddfwriaethol eraill. Nid ydynt yn newydd, ac maent yn adlewyrchu pwerau sydd eisoes ar waith yn Neddf Lles Anifeiliaid 2006 a Deddf Anifeiliaid Gwyllt mewn Syrcasau 2019 yn Lloegr, a Deddf Anifeiliaid Gwyllt mewn Syrcasau Teithiol (yr Alban) 2018—maent ill dwy'n cynnwys pwerau tebyg.
Mae paragraff 8 o'r Atodlen yn caniatáu i arolygwyr fynd â phersonau eraill i'r fangre ac unrhyw gyfarpar a deunyddiau y mae'r arolygydd yn barnu eu bod yn briodol i'w cynorthwyo yn eu dyletswyddau. Gallai'r bobl eraill gynnwys arbenigwyr, er enghraifft, arbenigwr sŵolegol i helpu i adnabod anifeiliaid, neu filfeddyg. Byddai'n ofynnol i filfeddyg gymryd sampl o anifail cyhyd â bod y samplu'n cael ei ystyried yn rhan o ymarfer llawfeddygaeth filfeddygol, fel y'i diffinnir gan Ddeddf Milfeddygon 1966. Ceir eithriadau, ond byddai'n rhaid i filfeddyg gymryd sampl gwaed, er enghraifft, ar gyfer profion DNA i benderfynu a yw anifail o rywogaeth sydd fel arfer wedi'i ddomestigeiddio yn Ynysoedd Prydain ai peidio.
Mae paragraff 10 o'r Atodlen yn caniatáu i unrhyw berson a ddaw gyda'r arolygydd i'r fangre arfer pwerau'r arolygydd o dan baragraff 9 ar yr amod eu bod o dan oruchwyliaeth yr arolygydd. Gallai milfeddyg sy'n dod gydag arolygydd gymryd samplau o anifail dan oruchwyliaeth at ddibenion adnabod. Felly, mae'n dilyn bod y cynnig i nodi mai dim ond person wedi'i hyfforddi'n addas neu filfeddyg sy'n cael archwilio, mesur, profi neu gymryd sampl o anifail, a'r pwerau cysylltiedig i wneud rheoliadau, yn ddianghenraid ac na ellir eu cyfiawnhau. Felly, gofynnaf i'r Aelodau wrthod y gwelliannau hyn, sy'n gwbl ddiangen. Diolch.
Andrew R.T. Davies i ymateb.
Os caf ymateb i'r Gweinidog, Weinidog, chi oedd yn gyfrifol am y strategaeth TB gwartheg yma yng Nghymru, ac mae'n amlwg fod rhaid cael milfeddyg neu rywun â chymwysterau addas i gynnal y profion hynny—mae wedi'i nodi yn y rheolau a'r rheoliadau. Does bosibl nad yw'r un resymeg yn berthnasol yma pan fyddwch yn sôn am anifeiliaid gwyllt, ac anifeiliaid egsotig hyd yn oed, lle gallai fod lle i amau, gallai fod pryder ynglŷn ag a yw'r anifail yn dod o dan y ddeddfwriaeth. Fel y dangosodd y dystiolaeth a gasglwyd gan y pwyllgor yng Nghyfnod 1, nid yw'r rhestr yn ddiffiniol ac mae angen y farn arbenigol honno arnoch os bydd yn rhaid cynnal prawf, neu eglurhad ynglŷn â pha anifeiliaid a allai ddod o dan y ddeddfwriaeth neu beidio. Clywodd yr Aelodau yn y pwyllgor—Aelodau Llafur hefyd—y dystiolaeth honno.
Felly, byddwn yn awgrymu bod y gwelliannau hyn sydd wedi'u cyflwyno heddiw, unwaith eto, fel fy ngwelliant cyntaf yng ngrŵp 1, yn ymwneud â thacluso rhai o'r elfennau mwy llac yn y ddeddfwriaeth hon, fel eu bod yn cael gwared ar y gwrthdaro. Gobeithio y caiff y ddeddfwriaeth hon ei phasio, oherwydd nid yw'r ddeddfwriaeth yn ddadleuol—mae pawb ohonom yn cefnogi ei gweithredu—ond yn y pen draw, gall fod yn ddeddfwriaeth lawer gwell os caiff y gwelliannau hyn eu derbyn gan y Llywodraeth a'u cefnogi gan y Senedd gyfan. Clywaf yr hyn y mae'r Gweinidog yn ei ddweud, ac rwy'n derbyn y bydd y gwelliannau hyn yn methu heno, ond byddaf yn eu gwthio i bleidlais fel y gellir eu profi heno. Rwy'n galw am y bleidlais felly.
Y cynnig, felly, yw i dderbyn gwelliant 4. A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, yn unol â Rheol Sefydlog 34.14D, bydd egwyl o bum munud eto cyn i ni bleidleisio ar y gwelliant yma a gweddill y gwelliannau am y prynhawn yma. Felly, egwyl o bum munud.
Felly, rŷm ni'n pleidleisio nawr ar welliant 4. Gwelliant 4—agor y bleidlais.
[Anghlywadwy.]—heb lwyddo i'w bwrw, ond rwy'n cau'r bleidlais.
O blaid 25, un yn ymatal, 28 yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 4 wedi ei wrthod.
Andrew R.T. Davies, gwelliant 5.
Cynnig.
Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 5? Unrhyw un yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, rŷm ni'n symud i bleidlais ar welliant 5. Agor y bleidlais.
[Anghlywadwy.]—i bleidleisio, ond rwy'n cau'r bleidlais.
O blaid 25, un yn ymatal, 28 yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 5 wedi ei wrthod.
Gwelliant 6, Andrew R.T. Davies.
Cynnig.
Gwelliant 6, felly. A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, rŷm ni'n symud i bleidlais ar welliant 6. Agor y bleidlais.
Fe wnawn gau'r bleidlais.
O blaid 25, un yn ymatal a 28 yn erbyn. Ac felly, mae'r gwelliant wedi ei wrthod.
Gwelliant 7, Andrew R.T. Davies.
Cynnig.
Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 7? A oes unrhyw un yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Rŷn ni'n symud i bleidlais ar welliant 7. Agor y bleidlais.
[Anghlywadwy.]—methu ei bwrw. Cau'r bleidlais.
O blaid 26, neb yn ymatal, 28 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 7 wedi ei wrthod.
Gwelliant 8, Andrew R.T. Davies.
Cynnig.
Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 8? Unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, rŷn ni'n symud i bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 8.
Un bleidlais na ellir ei bwrw o hyd.
Dau ddeg chwech o blaid, neb yn ymatal, 28 yn erbyn. Ac felly, mae'r gwelliant wedi'i wrthod.
Gwelliant 9, Andrew R.T. Davies.
Cynnig.
Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 9? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, rŷn ni'n symud i bleidlais ar welliant 9. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais, gydag un person wedi methu pleidleisio. O blaid 26, neb yn ymatal, 28 yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 9 wedi ei wrthod.
Rŷn ni wedi cyrraedd, felly, ddiwedd ein hystyriaethau ar Gyfnod 3 o'r Bil Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru). Dwi'n datgan y bernir pob adran o'r Bil a phob atodlen iddo wedi eu derbyn. Daw hynny â thrafodion Cyfnod 3 i ben.
A, chyn cloi, a gaf i ddiolch i bawb am heddiw? Ac a gaf i ddiolch yn enwedig i'r swyddogion sydd wedi gweithio i ddarparu'r gallu i ni, fel Senedd, bleidleisio yn electronig o bell ac i dorri tir newydd wrth wneud hynny, unwaith eto? Diolch i chi i gyd am eich amynedd a phob dymuniad da.