Diolch yn fawr, Lywydd. Fel y dywedoch chi, eleni, rydym yn nodi pum mlynedd ar hugain ers hil-laddiad Srebrenica. Ym mis Gorffennaf 1995, fe wnaeth y Cadfridog Ratko Mladić a'i unedau parafilwrol Serbaidd drechu a chipio tref Srebrenica, gan anwybyddu'r ffaith bod yr ardal wedi'i dynodi'n lle rhydd rhag unrhyw ymosodiad arfog neu weithred elyniaethus arall. Yn y dyddiau a ddilynodd cwymp y dref, lladdwyd dros 8,000 o ddynion a bechgyn Mwslimaidd Bosniaidd. Cafodd miloedd o fenywod, plant a phobl oedrannus eu halltudio drwy orfodaeth. Dyma oedd yr erchyllter mwyaf ar bridd Ewrop ers diwedd yr ail ryfel byd. 

Heddiw, cofiwn y rhai a gollodd eu bywydau yn Srebrenica. Mae ein meddyliau gyda'r rhai sydd wedi goroesi, ac sydd wedi gwneud cymaint i sicrhau na fydd y gymuned ryngwladol yn eu hanghofio. Mae Srebrenica yn enw arall ar y rhestr o drefi a gwledydd sydd wedi eu llygru gan gasineb a hil-laddiad, ond mae hefyd yn ein hatgoffa o'r hyn sy'n digwydd pan fydd neb yn herio casineb a rhagfarn. Mae'n ein hatgoffa ni i gyd i sefyll gyda'n gilydd yn erbyn y casineb a'r rhaniadau yn ein cymunedau ein hunain yn ei holl ffurfiau, ble bynnag rydym ni yn y byd. Yng ngwasanaeth coffa'r Holocost yn gynharach eleni a fynychwyd gan nifer ohonom yma, clywsom gan Srebrenica, a chlywsom y slogan a ddywedir mor aml, 'Byth eto', a'r bwlch y mae'n rhaid i ni i gyd weithio mor galed i’w gau rhwng yr uchelgais hwnnw a'r gweithredoedd rydym yn dal i’w gweld o'n cwmpas yn y byd. Rhaid inni ddysgu o'r eiliadau tywyll hyn o hanes.

Mae Cymru’n Cofio Srebrenica.