Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 15 Gorffennaf 2020.
Felly, rwy'n credu bod angen i ni edrych o'r newydd ar ein dull gweithredu. Byddwn yn parhau i weithio'n agos gyda llywodraeth leol a gyda'r heddlu i weithio drwy'r agweddau ymarferol ar hyn, a bydd y cynlluniau treialu y gofynnodd John Griffiths yn eu cylch yn cael eu datblygu gyda nhw mewn amrywiaeth o wahanol leoliadau. Felly, Russell George, byddwn ni bendant yn dymuno i un ohonyn nhw fod mewn lleoliad gwledig. Bydd y system gwybodaeth ddaearyddol, y system mapio lloeren yr ydym ni'n ei defnyddio i geisio awgrymu pa ffyrdd a allai fod yn 20 a pha rai a allai fod yn 30, wrth gwrs, yn berthnasol i leoliadau gwledig yn ogystal â lleoliadau trefol. Cododd Russell gyfres o gwestiynau technegol, a byddaf i'n ysgrifennu ato i wneud yn siŵr ein bod ni'n gwneud cyfiawnder â phob un. Ond, wrth gwrs, fe fydd canllawiau cadarn ar gael, a byddwn yn gweithio ar y rhain o ganlyniad i'r cynlluniau treialu gyda CLlLC a'r heddlu.
Cododd gwestiwn cyfreithiol ynghylch y diffiniad o ffyrdd cyfyngedig pan nad oedd goleuadau ffordd yn bresennol, a bydd angen i mi wirio'r sefyllfa gyfreithiol o ran hynny. Ond o ran enghraifft Ceredigion, er enghraifft, rwyf i ar ddeall eu bod nhw'n barthau drwy orchymyn; gellir eu diddymu, wrth gwrs, os oes angen. A dyna yw diben y dull hwn: mae'n ddull caniataol, sy'n gweithio gydag awdurdodau lleol a'r hyn y mae cymunedau yn dweud wrthym eu bod yn dymuno ei wneud yn eu lleoliadau. Felly, fel y soniodd John Griffiths, ac fel y soniodd Rhun ap Iorwerth, mewn ardaloedd gwledig, os oes rhywbeth yno sy'n awgrymu dull gwahanol, rydym yn gobeithio gweithio gydag awdurdodau lleol i roi'r rhyddid iddyn nhw ymateb i'r amgylchiadau y maen nhw'n dod ar eu traws. Nid gordd yw hon; cam strategol yw hwn ond gyda rhywfaint o ddisgresiwn o ran lefel y manylder er mwyn sicrhau ein bod ni'n ei ddefnyddio mewn ffordd sy'n synhwyrol.
Dywedodd Siân Gwenllian ar y dechrau am y ffordd y mae GoSafe yn targedu adnoddau ar hyn o bryd ar ardaloedd sydd â lefelau uchel o farwolaethau ac anafiadau difrifol, a soniodd Janet Finch-Saunders am yr hyn a alwodd yn 'wallgofrwydd llwyr' edrych ar ddamweiniau yn hytrach na damweiniau a fu bron â digwydd. Ac rwy'n meddwl mai hynny yw un o broblemau'r dull presennol, ond os byddwn ni'n ei droi ar ei ben ac yn gosod 20mya yn ddiofyn, bydd swyddogaeth GoSafe a'r heddlu yn wahanol wedyn. Ac mae John Griffiths yn iawn: bydd hyn, ymhen amser, yn hunanorfodi. Ond yn amlwg, bydd hyn yn cymryd amser. Mae hwn yn brosiect newid ymddygiad, newid diwylliannol, dros amser.
Ond mae'r ffigurau yn llwm ac mae'r ffigurau yn glir: mae'r perygl o gael eich lladd bron i bum gwaith yn uwch mewn gwrthdrawiadau rhwng car a cherddwr ar 30mya, o'i gymharu â'r un math o wrthdrawiadau ar 20mya—bum gwaith yn uwch. Y pwynt pan fo'r car yn mynd yn gyflymach—. Ar y pwynt pan fydd car sy'n symud 20mya wedi stopio, byddai car a oedd yn symud 30mya yn dal yn symud 24mya. Ac mae’r dystiolaeth hon wedi ei nodi yn yr adroddiad, felly nid wyf i o'r farn y gallwn ni ddweud o ddifrif bod y dystiolaeth o hyn yn wan nac nad ydym ni wedi cyflwyno'r achos yn llawn o blaid yr angen am y math hwn o ymyrraeth.
Nodwyd enghreifftiau Caerfaddon a Gwlad yr Haf lle gwelwyd cynnydd mewn marwolaethau ac eraill lle nad oedd yr effaith ar ansawdd yr aer yn sicr, ond wrth gwrs mae'r rhain yn ddulliau gwahanol, parthau yw'r rhain. Ac nid dull gweithredu ar gyfer parthau 20mya yw hwn; mae hwn yn derfyn cyflymder diofyn ar gyfer ardal gyfan. Felly, 20mya fydd y safon, a 30mya fydd yr eithriad. A gwnaeth David Rowlands y pwynt chwerthinllyd bod gan geir systemau brecio gwell erbyn hyn, a rhywsut nad oedd angen i ni—y gallem ni ddiystyru'r ffaith bod 800 o blant y flwyddyn yn cael eu lladd neu eu hanafu'n ddifrifol.Footnotelink Wel, yn amlwg, nid yw'r systemau brecio hynny yn effeithiol, David, ydyn nhw? Mae'n amlwg nad ydyn nhw'n effeithiol; mae plant yn marw, maen nhw'n marw ac mae angen i ni atal hynny, ac mae hyn yn ffordd o'i atal. Ac rwy'n credu bod y sylwadau mursennaidd bod 20mya yn derfyn hurt o isel, rwy'n credu eu bod nhw'n dweud mwy am yr ymdrech ryfel diwylliant y mae'n ceisio ei ddechrau nag am y dystiolaeth. Gwnaeth Jenny Rathbone y pwynt bod pobl yn arfer dweud bod gwregysau diogelwch yn sarhad ar ryddid, a bod ysmygu yn wynebau pobl yn hawl, ac yn wir, ni fyddai neb yn dweud hynny erbyn hyn.
Rwy'n gobeithio fy mod i wedi gweithio fy ffordd drwy'r rhan fwyaf o'r pwyntiau a godwyd, Llywydd. Os ydw i wedi methu â gwneud hynny, fe wnaf i ysgrifennu at yr Aelodau. Mae hwn yn newid sylweddol. Nid ydym ni'n rhuthro'r peth. Rydym ni wedi cael ein beirniadu am gymryd gormod o amser i fynd ati; rydym ni eisiau gweithio trwy'r manylion a chael pethau'n iawn. Bydd y wobr am wneud pethau yn iawn yn uchel, ac rwy'n croesawu'r her gan yr Aelodau, ac rwy'n croesawu hynny fel sgwrs barhaus, fel y gallwn ni, gyda'n gilydd, fod yn fodlon ein bod ni’n gwneud y peth iawn. Ac rwy’n credu o’r holl bethau y bydd pob un ohonom ni wedi eu cyflawni mewn gwleidyddiaeth, os gwnawn ni hyn yn iawn, fe fydd yn waddol sylweddol i'n Senedd ni. Diolch, Llywydd.