Part of the debate – Senedd Cymru am 6:50 pm ar 15 Gorffennaf 2020.
Hefin, a gaf i ddiolch i chi am eich cyfraniad hynod rymus a diffuant? Rwy'n cydnabod na fyddai hynny wedi bod yn araith hawdd ei chyflwyno, ond mae ein trafodaethau a'n hystyriaeth o'r materion hyn yn gryfach o lawer yn sgil y cyfraniadau hynny yr ydych wedi eu rhannu â ni. Ac i'ch sicrhau chi bod y pryderon ynglŷn â'r ddarpariaeth ADY yn rhywbeth y mae'r pwyllgor yn parhau i ganolbwyntio arno; byddan nhw'n cael eu trafod yn ein llythyr nesaf, a fydd yn cael ei anfon at y Gweinidog maes o law. Felly, rydym ni'n sicr yn aros ar y materion hynny i geisio gwneud yn siŵr eu bod yn cael sylw, ac, wrth gwrs, mae'n amlygu mewn ffordd mor rymus yn union pa mor bwysig yw mynediad i'r ysgol a darpariaeth blynyddoedd cynnar i'n plant a'n pobl ifanc.
A gaf i ddiolch i Siân Gwenllian am ei chyfraniad ac am ei chefnogaeth i'r safbwynt y mae'r pwyllgor wedi ei gymryd ynglŷn â phwysigrwydd cael plant a phobl ifanc yn ôl i'r ysgolion? Siân, rydych chi'n llygad eich lle wrth ddweud ein bod ni'n poeni yn fawr iawn, iawn ynghylch goblygiadau ail don i'n plant a'n pobl ifanc, a dyna pam yr wyf i'n credu ein bod ni fel pwyllgor yn dweud wrth y Llywodraeth bod yn rhaid i blant a phobl ifanc fod yn flaenoriaeth, na allan nhw fod y peth cyntaf y byddwn ni'n ei gau. Mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr ei bod yn flaenoriaeth i'w cadw mewn addysg oherwydd ein bod ni wedi gweld beth sy'n digwydd pan na fyddwn ni.
Diolch, hefyd, am eich cyfraniad ynghylch iechyd meddwl. Fel chi, rwyf i wrth fy modd bod y canllawiau ar y dull ysgol gyfan wedi eu cyhoeddi i ymgynghori arnyn nhw ac rydych chi'n llygad eich lle nad oes angen i ysgolion aros i ddechrau gwneud hyn. Mae llawer o'n hysgolion cynradd da iawn yn gwneud hyn eisoes, ac rwy'n gobeithio y bydd mwy yn gwneud hyn cyn y bydd yn ganllawiau statudol. Diolch, hefyd, am dynnu sylw at bwysigrwydd cadw llygad barcud iawn ar effaith y pandemig hwn ar gyfraddau hunanladdiad a hunan-niwed ymhlith plant a phobl ifanc. Rwyf i mor falch bod gennym ni bobl fel yr Athro Ann John sy'n monitro hyn yn gyson, a'i bod hi bellach yn aelod o'r grŵp cynghori technegol sy'n cynghori Llywodraeth Cymru.
Cyfeiriodd Dawn Bowden at effaith y pandemig ar blant sy'n agored i niwed. Fe wnaethoch chi dynnu sylw at y gostyngiad yn nifer yr atgyfeiriadau diogelu—yr oedd yn rhywbeth tebyg i 27 y cant, sy'n peri pryder mawr iawn ar adeg pan wyddwn ni fod mwy o blant gartref dan amgylchiadau y byddem ni, mae'n debyg, yn bryderus iawn yn eu cylch. Bydd hynny yn sicr yn parhau yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth.
Diolch, Suzy, am eich sylwadau ac, yn ôl yr arfer, am eich cefnogaeth gref iawn i'r broses o asesiad o'r effaith ar hawliau plant. A ninnau bellach allan o'r cyfnod argyfwng fel pwyllgor, rydym ni'n awyddus iawn i weld Llywodraeth Cymru yn dangos eu hystyriaethau i ni ynglŷn â hawliau plant. Fe wnaethoch chi eich pwyntiau ynghylch cyllid ysgolion mewn modd da iawn; bydd hynny yn parhau i fod yn flaenoriaeth i'r pwyllgor, ac ni allwn ni adael i'r pandemig hwn danseilio'r buddsoddiad strategol yn ein plant a'n pobl ifanc.
A gaf i ddiolch i'r Gweinidog hefyd am ei hymateb heddiw a hefyd am ei hymgysylltiad adeiladol iawn â'r pwyllgor drwy gydol y pandemig a hefyd am gwrdd â mi bob wythnos, sydd wedi bod yn ddefnyddiol iawn iawn i mi fel Cadeirydd, i gael y trafodaethau hynny gyda chi? Diolch heddiw yn arbennig am dynnu sylw at swyddogaeth wirioneddol bwysig y gwasanaeth ieuenctid yng Nghymru, rhywbeth sy'n agos at galon y pwyllgor.
Gallaf i weld fy mod i'n herio amynedd y Cadeirydd. A gaf i gloi, felly, trwy ailadrodd fy niolch i'r tystion a roddodd o'u hamser, ar adeg pan oedd hi'n anhygoel o anodd iddyn nhw ddod o hyd i amser i siarad â ni, ac i ailadrodd diolch y pwyllgor i'r holl staff rheng flaen sydd wedi gweithio mor galed i geisio cadw plant a phobl ifanc yn ddiogel drwy gydol y pandemig, a rhoi gwybod i'r Aelodau y byddwn ni'n parhau i graffu'n agos iawn ar effaith y pandemig ar blant a phobl ifanc ynghyd â'n gwaith craffu ar y Bil cwricwlwm ac asesu, a byddwn ni'n gwneud pob dim yn ein gallu fel pwyllgor i sicrhau, drwy Lywodraeth Cymru gyfan, y bydd plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth ac yn cael eu hamddiffyn rhag niwed. Diolch.