Part of the debate – Senedd Cymru am 7:43 pm ar 16 Medi 2020.
Diolch yn fawr, Lywydd. Mae wedi bod yn ddiwrnod hir, rwy'n credu ei bod yn deg dweud, ond rydym yn gorffen ar bwnc pwysig iawn ac rwy'n cyflwyno'r drafodaeth hon ar yr angen am gronfa diogelwch tân yng Nghymru. Hoffwn roi rhywfaint o'r amser i Mike Hedges a Jenny Rathbone.
Lywydd, ers trychineb ofnadwy Tŵr Grenfell, rydym wedi dod yn fwy ymwybodol o fethiant systemau cladin allanol—deunydd cyfansawdd alwminiwm a systemau eraill. Hefyd, mae materion sy'n ymwneud ag uniondeb y cynlluniau diogelwch tân mewnol mewn rhai adeiladau uchel hefyd wedi dod yn amlwg iawn. Mae hyn wedi golygu bod y rhai sy'n byw mewn adeiladau fflatiau aml-lawr mewn perygl llawer mwy nag a sylweddolwyd yn flaenorol gan lawer o lunwyr polisi a chredaf fod hwn yn bwynt allweddol. Ni wnaeth llawer o lunwyr polisi a'r rhai a oedd yn craffu ar bolisi nodi hyn.
Cyn i mi nodi'r angen am gronfa diogelwch tân, hoffwn ddyfynnu pryderon rhai o'm hetholwyr sy'n lesddeiliaid sy'n wynebu'r posibilrwydd o gost gyfalaf enfawr i wneud adeiladau'n ddiogel, adeiladau a gafodd eu pasio'n ddiweddar fel rhai diogel gan y system rheoleiddio adeiladu. A daw'r dyfyniadau hyn—mae yna bump—gan breswylwyr datblygiad Celestia a Victoria Wharf. Gallwn weld y datblygiadau hynny i bob pwrpas—wel, fe allwn os edrychwn yn ofalus—o adeilad y Senedd hon.
Fy nyfyniad cyntaf: 'Fel un o gyflogeion y GIG dan bwysau sylweddol yn yr hinsawdd bresennol, mae'r problemau hir, parhaus gyda diogelwch tân ac atebolrwydd yn achosi llawer iawn o straen ychwanegol gartref'.