Yr wythnos hon, rydym yn coffáu 80 mlynedd ers Brwydr Prydain, wythnos pan frwydrodd y Llu Awyr Brenhinol i'r eithaf dros ein gwlad a'n ffordd o fyw. Yn erbyn pedair gwaith yn fwy o awyrennau’r Luftwaffe, dangosodd dewrder a medr ein hawyrenwyr ei bod yn bosibl trechu goresgyniad Natsïaidd. Roedd eu llwyddiant wrth drechu’r Natsïaid yn foment bwysig yn y rhyfel, yn strategol ac yn seicolegol. Pe bai'r frwydr wedi'i cholli, byddai Prydain wedi cwympo ac ni fyddai'r gwrthymosodiad, a ddechreuodd ar y glannau hyn ac a newidiodd lwybr y rhyfel, wedi bod yn bosibl. Felly, 80 mlynedd yn ddiweddarach, rydym yn cofio'r ychydig rai, chwedl Churchill, y bron i 3,000 o awyrenwyr o Brydain, y Gymanwlad a phob cwr o’r byd a ymladdodd yn yr awyr gyda dewrder a phenderfyniad yn ystod haf hir a phoeth. Chwaraeodd Cymru ran bwysig ym Mrwydr Prydain: yn RAF Penarlâg, hyfforddwyd peilotiaid i hedfan awyrennau Spitfire; bu RAF Pen-bre yn gweithredu fel gorsaf reoli awyrennau wrth i awyrennau Spitfire a Hurricane esgyn oddi yno; ac o'r 67 o awyrenwyr o Gymru a ymladdodd, gwnaeth 17 ohonynt yr aberth fwyaf un. Felly, 80 mlynedd yn ddiweddarach, rydym yn cyfarch yr arwyr hyn ac yn diolch i Dduw am eu cyflawniadau anhygoel.