Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 22 Medi 2020.
Hoffwn ddiolch i Siân Gwenllian am y cwestiynau yna. Rwy'n falch ei bod yn cydnabod y cyfraniad enfawr y mae'r sector gofal plant yn ei wneud a'i bod wedi diolch i'r sector am roi'r cyfle i weithwyr gofal allu parhau i weithio yn y pandemig hwn. Chwaraeodd y sector gofal plant ran gwbl hanfodol.
Yr adeg hon o'r flwyddyn, mae ceisiadau am y cynnig gofal plant bob amser yn is nag yn ystod gweddill y flwyddyn, ac yn fy natganiad dywedais ei fod rhwng 75 ac 85 y cant o'r hyn y byddem yn ei ddisgwyl fel arfer yr adeg hon o'r flwyddyn. O gofio, am y rhesymau a ddefnyddiais yn fy atebion blaenorol, y gallai llawer o rieni fod yn amharod o hyd i'w plant fynd i ofal plant, efallai y bydd llawer yn dal i weithio gartref ac yn ceisio gofalu am y plant ar yr un pryd, ac efallai fod llawer ar ffyrlo o hyd, credaf fod rhesymau pam mae'r nifer hwnnw'n isel a rhagwelwn y bydd yn codi'n raddol wrth i ffydd gynyddu o ran anfon plant yn ôl i'r sector gofal plant.
Gwnaethom yr arolwg hwn ym mis Awst i weld pa gymorth a oedd ar gael i'r sector ac, mewn gwirionedd, dywedodd 90 y cant o'r bobl a atebodd y cawson nhw ryw fath o grant gan y Llywodraeth o ryw le neu'i gilydd. Felly, credaf fod 90 y cant wedi cael grantiau, ond serch hynny derbyniaf yn llwyr yr hyn y mae Siân Gwenllian yn ei ddweud oherwydd ei fod yn sector bregus cyn i hyn i gyd ddigwydd ac mae'n amlwg ein bod ni eisiau rhoi cymaint o gymorth ag y gallwn ni, a dyna pam y gwnaethom ni greu grant y gronfa ddarparwyr. Dim ond ers ychydig wythnosau y bu ar gael, ond fel y dywedwch chi, mae'r ceisiadau'n araf ar hyn o bryd, felly rwyf wedi gofyn i swyddogion gysylltu â'r darparwyr—gyda Cwlwm yn benodol—i weld pa gymorth y gellir ei roi ac i annog y grwpiau i wneud cais, oherwydd mae'n amlwg bod llawer o'r grwpiau hyn yn cael eu rhedeg gan bwyllgorau rheoli gwirfoddol sy'n gwneud hynny yn eu hamser eu hunain, ac rydym ni eisiau rhoi cymaint o gymorth â phosib iddyn nhw, oherwydd yn sicr nid ydym ni eisiau i'r £4.5 miliwn hwnnw fynd i wastraff, oherwydd ei amcan yn benodol oedd ceisio llenwi'r bylchau yn y sector gofal plant.
O ran yr adolygiad, rydym ni wedi bod yn ystyried a allwn ni ymestyn y cynnig i bobl mewn addysg a hyfforddiant, a phobl sydd ar fin gweithio. Mae'r adolygiad hwnnw ar y gweill. Byddaf yn cael yr adroddiad yn yr hydref, ac rwy'n gobeithio y byddwn yn gallu dweud rhywbeth pendant wrth y Siambr tua diwedd y tymor hwn neu ddechrau'r tymor nesaf.
O ran yr effaith ar blant, credaf fod Siân Gwenllian yn llygad ei lle: mae cynifer o blant wedi dioddef cymaint yn ystod y cyfnod hwn, yn enwedig plant difreintiedig. Rwy'n falch ein bod wedi gallu darparu rhywfaint o gymorth i blant difreintiedig a hefyd drwy wyliau'r haf, pan oeddem yn gallu rhoi rhywfaint o arian i awdurdodau lleol i geisio darparu rhywfaint o ddarpariaeth yn ystod gwyliau'r haf. Ond oherwydd y gwyddom ni fod hyn mor gwbl hanfodol i'r blynyddoedd cynnar, i blant gael cymaint o gymorth a chefnogaeth ag y gallan nhw, rwy'n cytuno'n llwyr â hi bod yn rhaid i ni wneud popeth o fewn ein gallu i helpu'r plant i ddal i fyny a helpu i gefnogi'r ysgolion a'r lleoliadau gofal plant i wneud popeth o fewn eu gallu i'r plant difreintiedig yn arbennig.