1. Datganiad gan y Prif Weinidog: Cadw Cymru'n Ddiogel rhag Coronafeirws

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:12 pm ar 23 Medi 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:12, 23 Medi 2020

(Cyfieithwyd)

Lywydd, a gaf fi ddiolch i Alun Davies am yr holl gwestiynau perthnasol iawn hynny, a diolch i'r boblogaeth y mae'n ei chynrychioli yma yn y Senedd am eu hymrwymiad i chwarae eu rhan yn yr ymdrechion sydd eu hangen i atal y feirws hwn ac adfer rheolaeth arno yn ne-ddwyrain Cymru unwaith eto? Lywydd, mae Blaenau Gwent—fel y gŵyr Aelodau—yn un o'r ardaloedd sy'n ddarostyngedig i gyfyngiadau mwy helaeth ar fywydau pobl na gweddill Cymru, ac mae hynny'n gofyn llawer gan bobl, ac nid wyf yn bychanu hynny o gwbl. Mae'r rheolau'n ei gwneud yn ofynnol i bobl beidio â mynd i un o'r ardaloedd bwrdeistref sirol hynny na'i gadael, a hynny er mwyn ceisio atal lledaeniad y feirws hwn. Mae'r feirws yn lledaenu pan fydd pobl yn cyfarfod a phan fydd pobl yn teithio, ac mae ein hymdrechion wedi'u hanelu at gyfyngu'r coronafeirws i ardal ddaearyddol mor fach ag y gallwn ei rheoli, ac mae'r gofyniad mawr i bobl yn yr ardaloedd hynny gyfyngu ar eu teithio ac eithrio at ddibenion a nodwyd yn benodol yn rhan o'r cyfraniad rydym yn gofyn iddynt ei wneud.

Gwelais ffigurau ddoe, Lywydd, sy'n dangos y bu gostyngiad o 8 y cant yn nifer y teithiau a wnaed i Gaerffili ac oddi yno yn ystod yr wythnos gyntaf o gyfyngiadau yn y fwrdeistref sirol honno, ac mae hynny'n dangos y ffordd y mae pobl yn barod i wneud eu rhan, ac rwy'n siŵr y bydd pobl ym Mlaenau Gwent yn barod i wneud hynny ac eisiau gwneud hynny hefyd.

Ar brofi, bydd yr Aelodau wedi clywed gan y Gweinidog iechyd ddoe am y camau rydym yn eu cymryd i gynyddu capasiti yn system Cymru i symud profion i mewn i system Cymru, i ddefnyddio unedau symudol yn y mannau lle mae eu hangen fwyaf, i weld a allwn ddod â mwy o gapasiti symudol i Gymru er mwyn gallu cynnal profion lle mae eu hangen fwyaf. 

Lywydd, a gaf fi gytuno'n llwyr ag Alun Davies ynglŷn â mater gorfodi? Mae'n fater o chwarae teg, fel y dywedodd. Mae'r rhan fwyaf o bobl yng Nghymru eisoes yn cydymffurfio â'r rheolau a'r canllawiau, ac yn gwneud hynny'n gydwybodol. Lle ceir pobl nad ydynt yn deall y rheolau neu sy'n ei chael hi'n anodd eu dilyn, rwy'n llwyr gefnogi'r dull a fabwysiadwyd gan ein heddluoedd a'n hawdurdodau lleol sef addysgu, darparu gwybodaeth a pherswadio yn gyntaf. Ond i'r bobl sy'n torri'r rheolau y mae pawb arall yn eu dilyn, yn gyson yn ymwybodol ac yn fwriadol, mae arnaf ofn ei bod hi'n iawn, ar ran pawb arall sy'n dilyn y rheolau, fod camau gorfodi priodol yn cael eu cymryd. Ddoe, gyda'n cymheiriaid yn yr awdurdod lleol, trafodasom ffyrdd y gallwn eu helpu gydag adnoddau i wella'r broses orfodi. Fe'i gwneuthum yn glir unwaith eto i'n cydweithwyr yn yr heddlu, os oes unrhyw beth pellach y gallem ei wneud i'w cynorthwyo yn y gwaith anodd hwnnw, y byddem yn gwneud hynny. Dewis olaf yw cymryd y camau hynny i ni yng Nghymru, ond lle mae angen y camau hynny, dyna'r camau y byddwn yn eu cymryd.

Ac yn olaf, i ateb y cwestiwn am yr amserlen, bydd y cyfyngiadau symud lleol yn cael eu hadolygu bob pythefnos yn yr ardaloedd hynny; bydd y cyfyngiadau ledled Cymru—y darlun cenedlaethol—yn parhau i gael ei adolygu bob tair wythnos yma yng Nghymru.