6. Pa gynnydd y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o ran ail-lunio caffael cyhoeddus er mwyn cryfhau'r economi sylfaenol? OQ55543

Ym mis Ebrill, gwnaethom benodi'r Ganolfan Strategaethau Economaidd Lleol i ymgorffori’r cysyniad o adeiladu cyfoeth cymunedol, i weithio gyda byrddau gwasanaethau cyhoeddus i sicrhau dulliau caffael blaengar, i leoleiddio eu cadwyn gyflenwi ac i gynyddu ymgysylltiad busnesau lleol â’r broses caffael cyhoeddus er mwyn sicrhau newid systemig mewn economïau lleol ledled Cymru.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Hoffwn drafod y bygythiad i ddiogelwch bwyd, o ystyried y posibilrwydd cynyddol na cheir cytundeb masnach gyda'r Undeb Ewropeaidd. Fel y dywedodd yr Athro Tim Lang, yr arbenigwr bwyd, unwaith eto heddiw, rydym yn genedl heb bantri. Ac mae'r datganiad hwnnw yr un mor berthnasol i Gymru ag i weddill y DU, gydag archfarchnadoedd yn gweithredu ar sail ‘mewn pryd’ a niferoedd enfawr o deuluoedd yn dibynnu ar fwyd dros ben o fanciau bwyd. Felly, ni fydd lorïau wedi'u parcio ger croesfannau newydd ar ffiniau a’r prisiau uchel anochel ond yn gwanhau'r gadwyn gyflenwi bwyd fregus hon sydd gennym eisoes. Yn fy marn i, fe allem ac fe ddylem fod yn cryfhau'r economi sylfaenol eisoes drwy amnewid ffrwythau a llysiau bob dydd a fewnforiwn ar hyn o bryd o fannau tymherus â chynhyrchion a dyfir yn y wlad hon. Felly, yng ngoleuni'r gwaith y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud ar symleiddio fframweithiau caffael, pa ystyriaeth rydych wedi'i rhoi i ddefnyddio cytundebau caffael gwyrdd, yn enwedig mewn partneriaeth â llywodraeth leol, fel y nodwyd yn adroddiad diweddar y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd fel mecanweithiau effeithiol a ddefnyddir gan wledydd eraill Ewrop i liniaru'r bygythiad hwn i'n diogelwch bwyd?

Rydym yn cydweithio'n agos iawn â chyrff mawr yn y sector cyhoeddus fel y GIG i sicrhau y gellir cyrchu a chaffael gwariant ar gynnyrch bwyd mor lleol â phosibl yng Nghymru, i geisio sicrhau'r math hwnnw o ddiogelwch y sonia Jenny Rathbone amdano. Ac fel rhan o gronfa her yr economi sylfaenol a'r cynllun gweithgynhyrchu, mae gennym ffocws gwirioneddol bellach ar fwyd.

Mae rhan o’r gwaith ar yr economi sylfaenol hefyd yn ystyried, mewn partneriaeth â'r Ganolfan Strategaethau Economaidd Lleol, sut y gallai sefydliadau angori'r sector cyhoeddus chwarae rhan allweddol yn siapio marchnadoedd bwyd ar gyfer y dyfodol. Mae gennym ddull cymharol newydd o weithredu yng Nghymru hefyd gyda chyngor Caerffili bellach yn rheoli'r fframweithiau bwyd cydweithredol, a arweiniwyd yn wreiddiol gan Wasanaeth Caffael Cenedlaethol Llywodraeth Cymru. Mae tîm prynu bwyd Caerffili yn brofiadol iawn, ac mae ganddynt hanes ardderchog o ddatblygu cyflenwad bwyd Cymru. Gwn eich bod wedi sôn yn y Siambr o'r blaen am enghraifft Woosnam Dairies, a chredaf eu bod wedi bod yn rhan fawr o’r gwaith hwnnw. Maent hefyd yn gweithio gyda Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig a'i thîm i geisio archwilio cyfleoedd pellach i sicrhau mwy o gynnyrch lleol. Felly, mae hyn yn sicr yn flaenoriaeth i'r tîm.

Diolch i'r Gweinidog Cyllid.