Part of the debate – Senedd Cymru am 7:50 pm ar 29 Medi 2020.
Gallwch chi fy nghlywed i nawr, gobeithio. Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd dros dro. Hoffwn i ddiolch yn fawr iawn i'r holl Aelodau am eu cyfraniadau at y ddadl y prynhawn yma. Mae'r amrywiaeth o safbwyntiau a fynegwyd heddiw yn adlewyrchiad o ba mor eang yw'r cynllun hwn a helaethder yr heriau y bydd yn ein helpu i ymateb iddyn nhw dros yr 20 mlynedd nesaf.
Yn gyffredinol, i fynd i'r afael â'r cyfraniadau, bydd 'Dyfodol Cymru' yn ein helpu i ddatgarboneiddio a mynd i'r afael â'r argyfyngau'r newid yn ein hinsawdd a bioamrywiaeth ar y cyd. Bydd 'Dyfodol Cymru' hefyd yn codi safonau datblygu ac yn helpu i greu lleoedd. Yn ei sgil, mae hyn yn creu cymunedau iach a gweithgar a'r amodau ar gyfer economi fywiog amrywiol o fusnesau lleol. Ac yn wir, mae 'Dyfodol Cymru' yn mynd i'r afael â blaenoriaethau cenedlaethol fel tai fforddiadwy ac ynni adnewyddadwy, ac yn grymuso rhanbarthau ac awdurdodau lleol i benderfynu faint o ddatblygiad sy'n briodol i'w hardal a'r lleoliadau manwl i'w datblygu.
Gan ddychwelyd at rai o'r sylwadau penodol iawn y mae Aelodau wedi eu gwneud heno, bydd datgarboneiddio ynni yn rhan allweddol o gyflawni ein nodau hinsawdd. Mae'n rhaid i ni ddatgarboneiddio mewn ffordd sy'n gwella lles yng Nghymru trwy broses drosglwyddo wedi ei rheoli ac wedi ei gefnogi gan fuddsoddiad ac arloesedd.
Mae'r fframwaith datblygu cenedlaethol yn ymwneud â datblygiadau ar y tir yn unig. Mae'r argyfwng newid yn yr hinsawdd yn galw am weithredu ar y tir ac ar y môr, ac mae 'Dyfodol Cymru' a'r cynllun morol gyda'i gilydd yn mynd i'r afael ag ynni ac yn adlewyrchu'r hierarchaeth ynni fel y'i nodir yn 'Polisi Cynllunio Cymru'. Mae'r ddau gynllun yn cydnabod bod nifer o gyfleoedd i gynhyrchu ynni adnewyddadwy ar draws amrywiaeth o dechnolegau, ar y tir ac ar y môr, a bydd manteisio arnyn nhw i'r eithaf i helpu'r targedau.
Mae gwerth dweud ar y pwynt hwn, rwy'n credu, Dirprwy Lywydd, fod hyn, wrth gwrs, yn rhan o gyfres o ddogfennau. Fel y gwnaeth llawer o'r Aelodau ei ddweud yn eu sylwadau, mae'n hanfodol iawn darllen hyn ar y cyd ag amrywiaeth o gynlluniau eraill. Nid cynllun sy'n addas i bawb yw hwn. Mae nifer o'r Aelodau wedi gwneud cyfraniadau am yr hyn y dylai ei gynnwys, ac nid oes gen i amser i drafod pob un ohonyn nhw, ond mae llawer ohonyn nhw, wrth gwrs, wedi eu cynnwys mewn chwaer ddogfennau eraill i'r ddogfen benodol hon.
Hoffwn i bwysleisio hefyd fod y fframwaith datblygu cenedlaethol yn cydnabod pwysigrwydd trefi llai, yn enwedig yn y gogledd, gan ganiatáu i gynlluniau lleol a rhanbarthol ychwanegu'r manylion hynny. Nid wyf i'n credu bod cymunedau lleol yn dymuno i Lywodraeth ganolog gynllunio eu dyfodol. Mae'n iawn ac yn briodol mai'r ffordd orau o ymdrin â materion gwledig lleol ac unigryw yw ar lefel leol i adlewyrchu gwahanol nodweddion lleoedd ledled Cymru. Nid ydym ni'n dymuno cael trefi ac ardaloedd wedi eu clonio; rydym ni'n awyddus i'n cymunedau lleol gael dweud eu dweud ynghylch sut olwg sydd ar eu cymunedau lleol. Nid yw hyn yn ymwneud â llywodraeth ganolog yn dweud sut y dylai hynny weithio.
O ran y grid, a godwyd gan nifer o bobl, rydym yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, Ofgem, gweithredwyr rhwydwaith dosbarthu a'r Grid Cenedlaethol, sy'n gyfrifol am y grid ledled y DU, i sicrhau eu bod yn darparu system ynni sy'n galluogi'r trosglwyddo carbon isel yng Nghymru. Rwy'n cydnabod y sylwadau y mae llawer o'r Aelodau wedi eu gwneud, a dyna pam yr ydym yn gweithio gyda nhw.
O ran gohirio'r cynllun yn fwy, roedd y pethau pwysig fel newid yn yr hinsawdd yn bwysig cyn y pandemig ac, os rhywbeth, maen nhw'n bwysicach nawr. Felly, nid ydym ni'n dymuno gweld unrhyw oedi pellach yn hyn. Rydym ni yn cael y ddadl hon ar ddechrau'r cyfnod o 60 diwrnod. Rwyf yn edrych ymlaen yn fawr at barhau i'w drafod trwy'r cyfnod hwnnw.
Soniodd llawer o'r Aelodau hefyd am gyfathrebu digidol. Felly, dim ond i dynnu sylw, mae polisi newydd sy'n cefnogi cyfathrebu digidol yn y cynllun. Mae gennym ni hefyd bolisi 'canol y dref yn gyntaf' ar gyfer y sector cyhoeddus, mewn ymateb i bwyntiau y gwnaeth nifer o gydweithwyr eraill, ac rydym yn gweithio'n benodol gyda chydweithwyr yn y cynllun morol, yn enwedig ar y rhyngwyneb ar y môr/ar y tir. Ond, nid yw'r fframwaith datblygu cenedlaethol yn ymdrin â'r môr; mae hynny yn y cynllun morol. Mae gennym ni hefyd, wrth gwrs, bolisïau penodol iawn ar ardaloedd fel Caergybi a phorthladdoedd pwysig eraill.
Dirprwy Lywydd Dros Dro, nid oes gen i amser i drafod yr holl gyfraniadau unigol a wnaeth yr Aelodau, ond mae cam nesaf y cynllun hwn yn nwylo'r Senedd hon bellach. Mae ganddi 60 diwrnod, hyd at 26 Tachwedd, i nodi ei barn ar y newidiadau yr wyf i wedi eu cynnig ac ar y cynllun terfynol datblygol. Rwy'n deall bod y pwyllgor newid yn yr hinsawdd yn sicr yn bwriadu neilltuo amser i gasglu tystiolaeth a byddwn i'n hapus iawn i roi mwy o fanylion iddyn nhw am y newidiadau arfaethedig yn ystod y misoedd nesaf.
Pan fyddaf i wedi cael barn y Senedd, rwy'n bwriadu gwneud cynnydd cyflym tuag at gwblhau'r cynllun. Rwy'n synhwyro bod disgwyliad ac aros gwirioneddol ymhlith datblygwyr, awdurdodau lleol a chymunedau i'r haen uchaf hollbwysig hon o system y cynllun datblygu gael ei chwblhau a'i rhoi ar waith cyn gynted â phosibl. Felly, fy mwriad yw cyhoeddi 'Dyfodol Cymru: y cynllun cenedlaethol' ym mis Chwefror. Bryd hynny, byddaf i hefyd yn nodi sut yr wyf i wedi gweithredu ar farn y Senedd. Rwy'n gobeithio yn fawr y bydd y ddadl gynnar hon yn helpu'r Aelodau i fanteisio ar y cyfle i ddarllen y cynllun datblygol a'r newidiadau yr ydym wedi eu gwneud i'w gryfhau ers yr haf diwethaf. Mae cynllun 20 mlynedd yn gyfle mawr i lunio ein gwlad ac i gyflawni ein haddewidion o wlad decach, wyrddach, iachach a mwy ffyniannus. Diolch.