Diolch am eich cwestiwn dilynol. Wrth gwrs, cawsom gyfle i drafod rhywfaint o hyn yn y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon yn gynharach y bore yma. Felly, yn ogystal â’r cyswllt uniongyrchol rydym yn ei ddisgwyl o ohebiaeth y prif swyddog meddygol â phobl yn y categori hwnnw o bobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol, byddwn yn defnyddio ein sianeli amrywiol, ac a bod yn deg, mae cymaint o ddiddordeb wedi bod yn y grŵp o bobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol fel fy mod yn disgwyl y cawn gryn dipyn o sylw yn y cyfryngau cenedlaethol a lleol pan fyddwn yn ailddatgan ble rydym arni.

Credaf ei bod yn bwysig pwysleisio'r gwersi rydym wedi'u dysgu o'r chwe mis cyntaf. Credwn ein bod wedi atal niwed sylweddol i bobl ar y rhestr honno o grwpiau i’w gwarchod, ond nid oedd hynny heb gost. Bu cost o ran iechyd meddwl a lles pobl, gan fod llawer o'r bobl yn teimlo'n unig, hyd yn oed gyda'r gefnogaeth a roddwyd. Felly, nid yw gwarchod yn ddiben ynddo'i hun heb unrhyw niwed ynghlwm wrtho; mae bob amser yn gydbwysedd. Gwyddom hefyd nad yw'r dull blaenorol o gael rhestr o gyflyrau meddygol yn ystyried yr holl dystiolaeth o niwed yn sgil COVID. Os ydych yn llai cyfoethog, gwyddom eich bod yn fwy tebygol o ddioddef niwed mwy sylweddol—cafodd y pwynt ynglŷn ag anghydraddoldebau iechyd ei ailbwysleisio’n ddiamwys yng nghyfnod cyntaf y pandemig. A hefyd, os ydych yn edrych yn debyg i fi, rydych yn fwy tebygol o ddioddef niwed, felly nid yw'r pwynt am darddiad ethnig yn cael ei ystyried mewn rhestr o gyflyrau meddygol. Ac yn yr un modd, os ydych chi'n edrych yn debyg i fi, a phe bawn yn pwyso tair neu bedair stôn yn drymach, byddwn innau hefyd mewn mwy o berygl eto. Nid yw'r holl bethau hynny’n cael eu nodi mewn rhestr o gyflyrau meddygol, felly rydym yn dysgu o'r hyn sydd wedi digwydd. Bydd yn rhaid inni gymhwyso hynny, gyda'r cyngor a gawn gan y prif swyddogion meddygol, wrth gynghori pobl ar y ffordd orau i ofalu amdanynt eu hunain. Ond bydd hynny'n bendant yn golygu cyswllt uniongyrchol â phobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol.