Ar yr wyneb, nid wyf yn ei chael yn anodd cymeradwyo a chroesawu pwynt 1a) o'r cynnig hwn—pam fyddwn i, pam y byddai unrhyw un? Fodd bynnag, rwy'n credu bod gweddill pwynt 1, a phwynt 2, yn werth eu cwestiynu. Pam mae'r cynnig hwn yn cyfeirio at gonfensiwn rhyngwladol a wnaed yn 1969 pan wnaeth Llywodraeth y DU basio ei Deddf cysylltiadau hiliol ei hun yn 1968, sydd wedi'i hadolygu dros amser? A'r confensiwn ei hun? Fe'i gweinyddir, ac mae'n debyg ei fod yn dal i gael ei weinyddu gan y Cenhedloedd Unedig—yr un Cenhedloedd Unedig sydd wedi'i staenio gan gam-drin rhywiol y rhai y mae'n ymddangos y mae'n ceisio eu diogelu. Felly, byddwn i, mewn gwirionedd, yn dymuno ymbellhau Cymru oddi wrth hyn; mae'n teimlo'n llygredig iawn.

A gadewch i ni edrych ar y blaid sy'n symud hyn yn ei flaen. Y Llywodraeth yng Nghymru, ac wedi bod ers 1999 ar ryw ffurf, yw Llafur Cymru. A'r blaid honno—y Blaid Lafur—sydd wedi bod yn destun ymchwiliad diweddar iawn gan y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol i wrthsemitiaeth, a'r blaid sydd wedi cael 20 mlynedd i ymdrin â llawer o'r materion hyn, er fy mod i'n derbyn nad oes yr un o'r ysgogiadau hynny yn bodoli yng Nghymru. Ond hefyd, mae arweinydd Plaid Cymru wedi aros yn gwbl dawel ar y trydariad gwrthsemitig a wnaed gan ddarpar ymgeisydd—yr un person y rhoddwyd llwyfan llythrennol iddo yn y Senedd fwy nag unwaith yn y fan yma, ac mae yn y penawdau eto heddiw. Yn wir, mae Bwrdd Dirprwyon Iddewon Prydain wedi dweud hyn:

'Mae Iddewon a gwrthsemitiaid fel ei gilydd yn debygol o ddod i'r casgliad fod Plaid yn barod i oddef gwrthsemitiaeth yn ei rhengoedd'.

Felly, mae'n amlwg bod angen rhai ymrwymiadau pendant arnom i wrth-hiliaeth yn y fan hon yn awr.

A gadewch i mi dynnu sylw hefyd at y defnydd o'r ymadrodd 'BAME'. Rwyf i o'r farn ei fod yn annynol ac yn ddiog iawn. Mae pobl yn unigolion, ac mae byd o wahaniaeth rhwng rhywun o dras Japaneaidd a rhywun o'r gymuned Sipsiwn/Teithwyr. Fodd bynnag, er mwyn bod yn gryno, fe'i defnyddiaf ar gyfer y ddadl heddiw.

Rwyf wedi darllen yr adroddiad a luniwyd gan grŵp cynghori COVID-19 gyda rhywfaint o bryder. Rwy'n poeni'n fawr iawn am y cyfeiriad bod marwolaethau mamau sy'n fenywod du bum gwaith yn fwy na menywod gwyn. Ac mae hyn yn wybodaeth gyffredin—unwaith eto, cylch gwaith Llywodraeth Cymru a GIG Cymru. Os yw hwn bellach yn ystadegyn a dderbynnir, am ba hyd y bu hyn yn wir a beth ydych chi'n ei wneud yn ei gylch?

Yr adroddiad yw'r adroddiad ac rwy'n derbyn ei ganfyddiadau ac yn deall pam mae'r cwmpas wedi ehangu i ystyried materion economaidd-gymdeithasol. A bod yn gwbl onest, gallai rhai o'r canfyddiadau hynny am unigrwydd, diffyg cyfle, mynediad at dai ac yn y blaen gyfeirio at y Gymru wledig neu at y bobl sy'n byw yn y Cymoedd, felly nid wyf i'n credu bod llawer o'r materion hyn wedi'u cyfyngu i'r gymuned BAME yn unig. Nid oeddem yn gwybod beth yr oeddem ni'n ei wynebu pan ddechreuodd y pandemig. Rydym ni'n gwybod mwy nawr a gallwn ni ddefnyddio'r corff cynyddol hwn o wybodaeth a phrofiad i lywio gwell penderfyniadau wrth symud ymlaen. Rwy'n croesawu yn arbennig yr argymhellion a wnaed gan yr adroddiad, yn enwedig y broses asesu risg ar gyfer yr holl staff.

Fe'm denwyd at agweddau ar y gwelliannau a gyflwynwyd gan Neil Hamilton a Neil McEvoy, a hoffwn gael esboniad ynghylch pam y cawsant eu dad-ddethol. Fy argraff i o'r DU yn ei chyfanrwydd yw ei bod yn ei hanfod yn wlad oddefgar a pharchus. Os nad yw hi, pam y byddai cynifer o bobl yn ymdrechu mor galed i ddod yma a gwneud eu bywydau yma? Mewn gwirionedd, cymerodd beth amser i mi gael fy derbyn yn fy nghymuned wledig fy hun yng Nghymru, gan fy mod i yn Saesnes, a dim ond drwy fy mhrofiad o wyna a gweithio ar ffermydd y cefais fy nerbyn gan bobl yma yng Nghymru ac ennill eu parch. Ac rwy'n cytuno'n llwyr y dylid gwneud iawn am gamweddau llawer o Lywodraethau dros ddegawdau lawer ar unwaith, mewn cysylltiad â Windrush.

Er fy mod i'n sylweddoli bod yr adroddiad hwn wedi ei ysgrifennu ar adeg benodol, mae'n destun gofid mawr i mi ei fod yn cyfeirio at farwolaeth troseddwr rheolaidd ar ochr arall y byd. Fel y gwyddom ni yn awr, cafodd hyn ei gymryd gan grŵp Marcsaidd y mae ei aelodau yn dymuno datgymalu'r wladwriaeth, yr heddlu a'r teulu. Ac rwy'n amau y byddai unrhyw un o'r nodau hyn yn cynorthwyo unrhyw un ohonom ni, heb sôn am aelodau o gymunedau BAME.

Felly, i gloi, ydw, rwy'n cytuno'n llwyr â'r ymrwymiad i fynd i'r afael â hiliaeth o bob math ac anghydraddoldebau o bob math hefyd. Nid wyf i'n credu bod angen i chi wneud datganiad arbennig na chymeradwyo cyfres arbennig o addewidion a wnaed amser maith yn ôl, er mwyn gwneud hyn, ond rwyf i o'r farn bod angen i rai yn y Siambr hon edrych yn ofalus iawn arnyn nhw eu hunain cyn disgwyl i eraill fyw y gwerthoedd hyn. Diolch.