Mae ein hargymhelliad 1 yn gofyn i'r Gweinidog gyhoeddi dadansoddiad llawn o effaith darpariaeth y Bil ar hawliau dynol. Cyn symud ymlaen, hoffwn i sôn yn fyr am reoliadau diweddar a wnaed gan Weinidogion Cymru mewn ymateb i'r coronafeirws i'r fframwaith deddfwriaethol presennol sydd wedi ei newid dros dro ar gyfer y broses feddiannu a chyfnodau rhybudd landlordiaid. Fe wnaeth Deddf y Coronafeirws 2020 gynyddu dros dro y cyfnod rhybudd yr oedd yn rhaid i landlord yng Nghymru neu Loegr ei roi i dri mis cyn y gallen nhw ofyn i lys am orchymyn adennill meddiant. Yna fe wnaeth y Gweinidog Reoliadau Deddf y Coronafeirws 2020 (Tenantiaethau Sicr a Thenantiaethau Byrddaliadol Sicr, Estyn Cyfnodau Hysbysu) (Diwygio) (Cymru) 2020. Fe wnaethon nhw ymestyn y cyfnod rhybudd o dri mis i chwe mis dros dro, ac wedyn, ar 25 Medi 2020, fe wnaeth y Gweinidog Reoliadau Deddf y Coronafeirws 2020 (Tenantiaethau Preswyl: Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) 2020. Mae'r rheoliadau hyn yn ymestyn tan 31 Mawrth 2021 ac yn ystod y cyfnod hwn bydd yn rhaid rhoi mwy o rybudd i denantiaid. Rwy'n sôn am y rheoliadau hyn, a chyfeiriwyd atyn nhw, i bwysleisio pwysigrwydd ystyriaethau hawliau dynol wrth wneud deddfwriaeth sylfaenol ac is-ddeddfwriaeth. Daeth y ddwy set o reoliadau i rym lai na 21 diwrnod ar ôl iddyn nhw gael eu gosod gerbron y Senedd, sy'n golygu ychydig iawn o rybudd i landlordiaid a thenantiaid. Mae ein gwaith craffu ar y rheoliadau hyn wedi tynnu sylw Llywodraeth Cymru at yr hyn yr ydym ni'n ystyried ei fod yn ddadansoddiad annigonol o hawliau dynol landlordiaid a thenantiaid sy'n cystadlu â'i gilydd.

O ran yr angen am y Bil, fe wnaethom ni nodi nad oedd ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ei hun ar y diwygiadau arfaethedig i gyfnodau rhybudd yn darparu tystiolaeth o gefnogaeth ffafriol gref. Fe wnaethom ni sylwi hefyd ar awgrym y Gweinidog y bu rhywfaint o ddibyniaeth ar ddefnyddio tystiolaeth anecdotaidd. Rydym ni yn cydnabod y gall fod problem ehangach ynghylch ymgysylltu â'r sector rhentu preifat yng Nghymru, ond, ar bwynt egwyddor cyffredinol, mae sail dystiolaeth y Gweinidog wedi ei gwanhau gan anffurfioldeb y data ac nid oedd y pwyllgor o'r farn ei bod yn arfer da dibynnu ar dystiolaeth o'r fath fel sail dros newid deddfwriaeth sylfaenol.

Mae ein hargymhelliad 2 yn gofyn i Lywodraeth Cymru gynyddu ei hymgysylltiad a datblygu cysylltiadau mwy ffurfiol â deiliaid contractau yn y sector rhentu preifat yng Nghymru. Dylai hyn hwyluso'r gwaith o gasglu data yn fwy cadarn o'r sector hwn er mwyn llywio cynigion deddfwriaethol yn well. Ac rwy'n croesawu'r ffaith bod y Gweinidog wedi derbyn yr argymhelliad penodol hwn.

Roedd argymhelliad 3 yn ein hadroddiad yn ymwneud â chyfyngiadau y sail dystiolaeth. Rydym ni wedi croesawu bwriad y Gweinidog i adolygu gweithrediad y Bil yn rhan o'r gwerthusiad arfaethedig o Ddeddf 2016. Fel pwyllgor, mae gennym ni bryderon cyffredinol ynghylch amledd y llyfr statud fel y mae'n berthnasol yng Nghymru. Felly fe wnaethom ni argymell y dylai'r gwerthusiad arfaethedig o Ddeddf 2016 ystyried y brys posibl i gydgrynhoi cyfraith tai Cymru yn llawn. Unwaith eto, rwy'n croesawu'r ffaith bod y Gweinidog yn derbyn hyn mewn egwyddor ac rwy'n cydnabod hefyd fod hwn, yn amlwg, yn fater i Gynulliad yn y dyfodol erbyn hyn.

Gan symud at ein hargymhelliad olaf, nodwyd bod y Weinyddiaeth Gyfiawnder yn cytuno â Llywodraeth Cymru bod effaith gyffredinol y Bil ar lwyth achosion y system llysoedd yng Nghymru yn debygol o fod yn ddibwys dros amser. Serch hynny, mae'r Gweinidog yn derbyn y bydd y Bil hefyd yn achosi cynnydd yn nifer yr hawliadau gan landlordiaid preifat y mae angen gwrandawiadau arnyn nhw. Mae'n rhaid osgoi oedi posibl i achosion llys. Ni ddylai'r system llysoedd arwain at gostau uchel ac mae datrys yn amserol yn bwysig er mwyn lliniaru'r effaith a gaiff y Bil ar hawl y landlord i gael mynediad i'w eiddo ei hun. Felly, ein pedwerydd argymhelliad—ac rydym ni'n ystyried bod hwn yn argymhelliad arbennig o bwysig, unwaith eto ar gyfer Cynulliad yn y dyfodol—sef i ymchwilio i'r angen am dribiwnlys tai penodedig yng Nghymru. Gallai tribiwnlys o'r fath, ymysg pethau eraill, ystyried hawliadau meddiant a wneir gan landlordiaid. Rydym ni'n argymell y dylid rhoi gwybod i'r Senedd am ganlyniad yr ymchwiliad hwn ac y dylai hwn fod yn fater sy'n cael ei gario drosodd yn sicr i'r Cynulliad nesaf hefyd. Diolch, Llywydd.