6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar Wasanaethau Mamolaeth a Gwelliannau Llywodraethu ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:12 pm ar 13 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 6:12, 13 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am yr amrywiaeth o gwestiynau. Gobeithio caiff y diweddariad hwn ei groesawu gan fenywod nad oedd eu pryderon wedi'u cymryd o ddifrif ac a gafodd eu hanwybyddu yn flaenorol. Gorchmynnais yr adolygiad annibynnol gan y cyd-golegau brenhinol ar y sail bod problem amlwg nad oedd wedi'i datrys ac na ellid ei datrys yn foddhaol pe bai'r bwrdd iechyd ei hun yn comisiynu adolygiad, oherwydd ni chredaf y byddai hynny wedi ennyn hyder y cyhoedd, sy'n hanfodol.

O ran y pryder ynghylch pa un a yw gwersi'n cael eu dysgu mewn gwirionedd, dyna'n union pam mae gennym banel annibynnol a phroses sicrwydd annibynnol. Felly, nid yw'n fater o'r bwrdd iechyd yn marcio eu gwaith cartref eu hunain. Mae'r hunanasesiad hwnnw'n arwydd o sefydliad aeddfed a hyderus sy'n gwneud y peth iawn. Ond mae angen i ni fagu hyder o hyd ac mae angen i ni gael goruchwyliaeth annibynnol, felly yn sicr nid yw gwaith y panel annibynnol wedi'i gwblhau, ac rwy'n cydnabod hynny yn fy natganiad ysgrifenedig ac yn fy natganiad i Siambr y Senedd heddiw.

Nawr, o ran y materion sy'n ymwneud â Chanolfan Geni Tirion, a'r gallu i recriwtio staff iddi—caiff ei hail-sefydlu ar sail Birthrate Plus, sy'n ddull gweithlu cydnabyddedig, i sicrhau bod ganddo ddigon o staff a bod cynaliadwyedd wedi'i gynnwys er mwyn gallu gweithredu'n ddiogel ac i'r safon y byddwn yn ei ddisgwyl ar gyfer unrhyw fenyw ar fin rhoi genedigaeth mewn unrhyw ran o Gymru. Ac wrth ymrwymo i Birthrate Plus, mae hwnnw'n ymrwymiad cenedlaethol yr ydym wedi bod yn falch o'i wneud yn y gorffennol, ac rydym wedi gwneud yn gymharol dda o ran recriwtio pobl i fwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg. Roedd peth pryder y byddem yn ei chael hi'n anodd recriwtio oherwydd yr her o ystyried y problemau mewn gwasanaethau mamolaeth a arweiniodd at yr adroddiad hwn ac at yr angen i gael proses wella annibynnol. Ac, unwaith eto, rwy'n credu ei fod yn un o agweddau cadarnhaol goruchwyliaeth y panel. Maen nhw'n cydnabod bod cynnydd yn cael ei wneud a'i fod wedi'u helpu i newid y diwylliant yn gadarnhaol o fewn unedau lle mae'r recriwtio'n digwydd.

Nawr, o ran eich pwynt am ddysgu o'r achosion, nid wyf yn credu bod unrhyw gysylltiad rhwng arferion a nodwyd yn yr adroddiad hwn a'r achosion ei hun. Mae'n sicr y bydd dysgu, ac, yn wir, mae'r prif swyddog meddygol eisoes wedi gofyn am rannu adroddiad gwersi a ddysgwyd yma am yr achosion yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg, am yr achosion llai niferus ar hyn o bryd yn ysbytai'r Tywysog Siarl a Thywysoges Cymru, ac edrych yn ôl a dysgu o achos Maelor Wrecsam yn gynharach yn y flwyddyn. Ond, o ystyried y peryglon sy'n bodoli gyda'r achosion cynyddol o COVID y gwelwn drosglwyddo cymunedol yn dod i mewn i nifer o'n hysbytai, mae arnaf ofn, o ystyried y lefelau cynyddol o COVID yn y gymuned, mae'n anochel y gwelwn fwy o bobl yn profi'n bositif yn ein hysbytai yn hytrach na'r bobl hynny sy'n cael eu derbyn gyda COVID wedi'i gadarnhau neu wedi ei amau hefyd.

O ran y canllawiau yr ydym wedi'u rhoi i'r gwasanaeth iechyd ar bartneriaid yn cael mynd gyda menywod ar wahanol adegau yn ystod eu beichiogrwydd, yna rydym wedi cyhoeddi canllawiau a gymeradwywyd gan y prif nyrs a nifer o'r colegau brenhinol yn ddiweddar. Felly, byddaf yn gwneud yn siŵr bod hynny'n cael ei ddosbarthu i'r Aelodau fel y gallwn fod yn glir eto am y canllawiau sydd ar waith, oherwydd nid oes gwaharddiad cyffredinol ar bartneriaid rhag mynd gyda menywod ar wahanol gamau yn ystod beichiogrwydd, nac yn wir yn ystod cymorth ar ôl genedigaeth, gydag ymweliadau cartref gan fydwragedd yn y dyddiau cynnar iawn ar ôl eu geni, ac yn wir ymwelwyr iechyd wedi hynny. Mae rhai heriau yn yr ystad sydd gennym, lle mae her ynghylch cadw pellter cymdeithasol, ac mae angen i'r ysbyty sy'n darparu gofal ac, yn wir, y fenyw a'i theulu weithio ar hyn, ond mae gennym, mi gredaf, sefyllfa eithaf clir y byddaf yn hapus i drefnu ei fod ar gael i'r Aelodau eto.

O ran eich pwynt am ddyfodol meddygaeth frys, dechreuoch drwy ddweud eich bod yn pryderu am fenywod a oedd wedi cael eu hanwybyddu o'r blaen ac y cafodd eu hanghenion eu cynnwys mewn materion eraill. Nid wyf yn credu ei fod yn addas iawn, ar gyfer datganiad sylweddol a phwysig ar wasanaethau mamolaeth a'r gwelliannau a wnaed a'r gwelliannau sydd eu hangen o hyd, i geisio cysylltu maes cwbl ddigyswllt. Mae'r cwestiynau am feddygaeth frys wedi'u datrys gan y bwrdd iechyd oherwydd y recriwtio llwyddiannus sydd wedi'i wneud, ac nid wyf yn credu ei fod yn briodol nac yn helpu'r menywod yr ydym i fod i'w crybwyll heddiw i geisio ail-fyw dadleuon sydd wedi hen ddiflannu.