6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar Wasanaethau Mamolaeth a Gwelliannau Llywodraethu ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:09 pm ar 13 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 6:09, 13 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Iawn. Diolch, Llywydd. Gweinidog, bydd y diweddariad hwn yn cael ei groesawu gan y menywod a gododd bryderon nifer o flynyddoedd yn ôl, ac a gafodd eu trin yn nawddoglyd a'u hanwybyddu bryd hynny. Nawr, rwy'n falch bod y panel adolygu wedi dod i'r casgliad bod gwelliannau wedi'u gwneud i wasanaethau mamolaeth, ond bydd pryder dealladwy yn y gymuned ynghylch pa un a ddysgwyd gwersi. Wrth gwrs, bydd cwestiynau ynghylch pa un a allai'r achosion presennol o COVID sydd wedi cymryd bywydau llawer o bobl yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg fod wedi eu hatal, ac a yw gweithdrefnau rheoli heintiau wedi bod cystal ag y dylent fod. Gwn fod y Gweinidog yn ei ddatganiad wedi dweud bod y bwrdd wedi bod yn onest ynghylch hyn a bod hyn yn arwydd o gynnydd, a tybed a yw hynny'n awgrymu efallai nad yw'r bwrdd blaenorol wedi bod yn onest. Ond a all y Gweinidog heddiw roi sicrwydd i ni y bydd ymchwiliad i'r achosion hyn yn y dyfodol a rhoi sicrwydd i ni y bydd y bwrdd a Llywodraeth Cymru yn gwbl agored a thryloyw yma, oherwydd, wrth gwrs, bydd hynny'n hanfodol i sicrhau bod gan y gymuned ffydd mewn gwasanaethau lleol?

Mae datganiad y Gweinidog hefyd yn canmol y bwrdd am wneud gwelliannau yng nghyd-destun COVID. Mae'n wir, wrth gwrs, fod angen diolch i staff ein GIG bob dydd am y gwaith digynsail sydd wedi digwydd yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Ond mae arnaf ofn bod y Gweinidog wedi hepgor pwysau sylweddol arall y bu'n rhaid i staff Ysbyty Brenhinol Morgannwg ddelio ag ef, a dyna fu'r ansicrwydd ynghylch ei swyddogaeth yn y dyfodol a chwestiynau ynghylch y gwasanaethau yno. Mae wedi bod yn wrthdyniad cwbl ddiangen. Felly, a all y Gweinidog gadarnhau heddiw na fydd y staff yn gorfod ysgwyddo'r gwrthdyniad hwn eto yn y dyfodol, ac y bydd y gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn rhan o Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn y dyfodol ar ôl y pandemig?

Gan symud ymlaen at faterion staffio eraill, gwyddom fod yr uned eni wedi cael problemau staffio a'i bod bellach wedi cau dros dro. Felly, a all y Gweinidog ymrwymo i gynyddu staff fel bod gan yr uned fwy o gydnerthedd drwy'r gaeaf?

Yn olaf, hoffwn ofyn cwestiwn mwy cyffredinol am wasanaethau mamolaeth a fydd o ddiddordeb ehangach, ac mae hynny'n ymwneud â'r rheolau cyffredinol ynghylch mynediad at wasanaethau mamolaeth, geni a newyddenedigol yn ystod y pandemig hwn. Gwyddom fod y gwaharddiad ar ymwelwyr rhag mynd gyda menywod i apwyntiadau a sganiau neu pan fyddant yn yr ysbyty, weithiau o reidrwydd, wedi niweidio'r menywod hynny. Felly, a wnewch ymrwymo i adolygu'r rheolau ac ystyried mesurau a all alluogi'r ddau riant i gymryd rhan ym mhob agwedd ar y beichiogrwydd a'r enedigaeth, a'r amodau y mae angen eu rhoi ar waith er mwyn i bawb allu gwneud hynny'n ddiogel?