Diolch, David. Mae hynny'n rhoi cyfle i mi, ac rwy’n ddiolchgar iawn amdano, i werthfawrogi'r ymdrech a'r gwaith gan staff awdurdodau lleol ar bob lefel, a hoffwn achub ar y cyfle hwn i'w hannog, lle bo hynny'n bosibl, i sicrhau eu bod yn cymryd rhywfaint o wyliau ac yn ailwefru eu batris wrth inni fynd i’r afael, fel y dywedwch yn gwbl gywir, â’r hyn a allai fod yn hydref a gaeaf anodd iawn yn wir.

Mae’r gronfa galedi llywodraeth leol yn darparu £0.5 biliwn, fel y dywedais, i gefnogi awdurdodau lleol hyd at ddiwedd y flwyddyn ariannol, ac fel y dywedasoch yn gwbl gywir, roedd awdurdodau lleol yn gallu adleoli staff i'r meysydd â'r angen mwyaf ar ddechrau’r pandemig, pan oedd gwasanaethau eraill ar gau neu heb fod yn gweithredu ar gapasiti llawn. Ac wrth i'r ystod o wasanaethau ailagor wrth gwrs, mae gwneud hynny'n llawer anoddach iddynt. Ac o ganlyniad i hynny, rydym wedi dweud yn glir y gall awdurdodau wneud cais am gostau goramser ac am gostau staffio ychwanegol o'r gronfa galedi, ac rydym eisoes wedi talu am staff ychwanegol, er enghraifft, i redeg yr hybiau cymunedol dros wyliau ysgol ac i weinyddu'r grantiau busnes ar ein rhan. Mae meysydd allweddol eraill yn y dyfodol yn cynnwys darparu athrawon cyflenwi yn lle athrawon sy'n gorfod hunanynysu, staff cyflenwi yn lle gweithwyr gwastraff sy'n hunanynysu a chostau cyflenwi ar gyfer staff gofal ychwanegol, i enwi ond ychydig. Ceir rhestr hirfaith o staff a allai fod yn y maes penodol hwnnw. Y meysydd lle na all pobl weithio gartref sydd o dan y pwysau mwyaf ac rydym yn rhoi cymorth ar eu cyfer hwy yn arbennig.

Rydym hefyd wedi rhoi cyllid ychwanegol ar waith lle rydym yn gofyn i awdurdodau lleol ddarparu gwasanaethau ychwanegol i ni o ganlyniad i'r pandemig, felly un enghraifft yw'r timau tracio ac olrhain. Rydym wedi gofyn i fyrddau iechyd ac awdurdodau lleol ddefnyddio staff wedi'u hadleoli lle bo modd, ond rydym wedi sefydlu cyllideb o £45 miliwn, er enghraifft, ar gyfer costau cyflogi staff ychwanegol. Felly rydym yn gweithio'n galed iawn gyda hwy i ddeall y pwysau staffio a phwysau eraill ac i sicrhau ein bod yn gallu talu am hynny.