Lywydd, rwyf am ehangu'r ddadl hon heddiw, oherwydd mae gan ymyriadau Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU nid yn unig oblygiadau i Gymru a'r DU, ond mae iddynt oblygiadau byd-eang hefyd. Mae Sefydliad Iechyd y Byd bellach yn argymell mai cyfyngiadau symud cenedlaethol ddylai fod y dewis olaf wrth fynd i'r afael â COVID-19, felly pam y mae Llywodraethau'r DU a Llywodraeth Cymru yn dal i ddilyn y polisi trychinebus hwn?

Mae gennym ni yn y byd datblygedig gyfrifoldeb tuag at wledydd y trydydd byd i gadw ein heconomïau'n gryf ac yn agored i fasnach. Dim ond drwy gynnal economi orllewinol gref y gallwn brynu nwyddau hanfodol o rai o'r gwledydd tlotaf ar y ddaear. Mae'r mewnforion o'r gwledydd hyn yn llythrennol yn fater o fywyd a marwolaeth, oherwydd dim ond drwy gynnal yr allforion hyn y gallant—a defnyddiaf y term yn yr ystyr gryfaf posibl—fwydo eu hunain. Rydym yn llythrennol yn diogelu bywydau yn economïau cyfoethocaf y byd ar draul bywydau yn y gwledydd tlotaf ar y ddaear. Yr hyn sy'n fwy gwarthus byth am strategaethau cyfyngiadau symud y gorllewin yw eu bod yn dweud ei fod yn digwydd er mwyn diogelu'r henoed, pan fo llawer ohonynt—neu lawer ohonom, dylwn ddweud—wedi cael bywydau hir a chyflawn, ac am y rhan fwyaf o'n bywydau rydym wedi mwynhau holl foethusrwydd economi fodern gyfoethog. Ac eto, ceir y math hwn o ddiogelwch ar draul yr ifanc a'r ifanc iawn yng ngwledydd tlotaf y byd.

Nid yw hyn yn golygu ein bod yn troi cefn ar ein henoed a'r rhai sy'n agored iawn i niwed y feirws a'i ganlyniadau, ond ein bod yn newid ein strategaethau. Efallai y dylem archwilio rhai o'r datganiadau diweddaraf gan gŵrw'r argyfwng COVID, prif gynghorydd meddygol Llywodraeth y DU, Chris Whitty. Rwy'n dyfynnu: ni fydd y mwyafrif helaeth o'r cyhoedd ym Mhrydain yn dal y feirws o gwbl. O'r rhai sy'n gwneud hynny, ni fydd cyfran sylweddol yn gwybod eu bod wedi'i gael. Byddant yn asymptomatig. O'r rhai sy'n dangos symptomau, bydd 80 y cant—a chofiwch, rwy'n dyfynnu prif swyddog meddygol y DU—yn cael adwaith cymedrol, ac efallai y bydd yn rhaid i gyfran fach o'r rhain fynd i'r gwely am ychydig ddyddiau. Bydd yn rhaid i leiafrif anffodus fynd i'r ysbyty ac efallai y bydd angen triniaeth ocsigen arnynt cyn dychwelyd adref. O'r lleiafrif hwn, bydd angen gofal critigol ar leiafrif bach, ac yn anffodus, bydd lleiafrif bach iawn o'r rhain yn marw. A hyn, unwaith eto: bydd cyfraddau marwolaeth cyffredinol yn llai nag 1 y cant; hyd yn oed yn yr uchaf un o'r grwpiau risg uchel, os ydynt yn dal y feirws, ni fyddant yn marw. Geiriau'r prif swyddog meddygol sy'n cynghori Llywodraeth y DU yw'r rhain i gyd.

Mae'r holl ystadegau'n dangos nad yw COVID-19 yn fawr o fygythiad i'r ifanc a'r iach yn y byd gorllewinol, os o gwbl. Felly, mae'r cyfyngiadau symud yno i ddiogelu pobl sâl a phobl sy'n agored i niwed. Ond does bosibl nad y strategaeth orau fyddai sicrhau bod y rhai sydd yn y categori hwn yn cael eu diogelu'n ddigonol, naill ai drwy hunanynysu gartref neu drwy arfer y mesurau gwrth-COVID llymaf yn ein cartrefi gofal a'n hysbytai.

Nid oes gennym hawl i barhau i ddiogelu ein hunain ar draul tlodion y byd. Oni bai ein bod yn dal y feirws ac yn mynd yn ddifrifol wael, ni fyddwn ni yn y sefydliad hwn yn dioddef fawr ddim o'r pandemig hwn. Mae ein cyflogau wedi'u gwarantu, bydd ein stumogau bob amser yn llawn. Rhaid inni roi diwedd ar y gwallgofrwydd hunanol hwn, ailagor ein heconomïau a sicrhau ein bod yn ddigon cryf i barhau i ddod â mewnforion i mewn o wledydd tlotaf y byd, fel y gallant barhau i ddiogelu eu pobl sy'n agored i niwed, eu henoed a'u pobl ifanc, drwy sicrhau'n syml eu bod yn cael digon o fwyd. Diolch, Lywydd.