Part of the debate – Senedd Cymru am 6:42 pm ar 20 Hydref 2020.
Diolch, Llywydd. Fel Llywodraeth, rydym ni eisiau i bob plentyn yng Nghymru gael y dechrau gorau mewn bywyd, cyflawni eu potensial a gwireddu eu hawliau. Ac mae mor bwysig yn y cyd-destun presennol, yn y sefyllfa yr ydym ni newydd ei thrafod, ein bod yn cadw at yr uchelgais hwnnw. Mae hefyd yn hanfodol ein bod yn cynnal y ddadl ystyrlon hon bob blwyddyn i ganolbwyntio ar ein cyflawniadau hyd yma yng Nghymru o ran hawliau plant, ac i ystyried galwad y comisiynydd plant arnom ni i wneud mwy.
Felly, heddiw, rydym ni'n trafod adroddiad blynyddol Comisiynydd Plant Cymru ar gyfer 2019-20, a gafodd ei gyhoeddi yn gynharach y mis hwn. Cafodd yr adroddiad hwn ei ysgrifennu gan edrych yn ôl ar yr hyn sydd wedi digwydd yn ystod y flwyddyn ariannol flaenorol, ond yng nghyd-destun y pandemig. Rwyf i'n gwerthfawrogi cael llais annibynnol a diduedd dros blant a phobl ifanc yng Nghymru—un sy'n herio gwaith y Llywodraeth ac eraill o safbwynt hawliau plant, un sy'n ceisio hyrwyddo a diogelu eu buddiannau.
Yn ei hadroddiad blynyddol, mae'r comisiynydd wedi tynnu sylw at lawer o'i chyflawniadau yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Mae'r rhain yn cynnwys ymgysylltu â dros 15,500 o blant a phobl ifanc ledled Cymru drwy ddigwyddiadau amrywiol, darparu hyfforddiant i 200 o weithwyr proffesiynol y blynyddoedd cynnar, a rheoli 627 o achosion drwy ei hymchwiliadau a'i gwasanaeth cynghori.
Er bod gweddill y sesiwn hon yn debygol o ganolbwyntio ar ei 18 argymhelliad ar gyfer y Llywodraeth, hoffwn i fanteisio ar y cyfle hwn i gydnabod pwysigrwydd gwaith swyddfa'r comisiynydd, ac i ddiolch iddi hi a'i thîm am y gwasanaethau maen nhw'n eu darparu i blant a phobl ifanc y mae angen cymorth a chyngor arnyn nhw. A hoffwn i hefyd fanteisio ar y cyfle hwn i ddiolch i'r comisiynydd a'i swyddfa am weithio gyda Llywodraeth Cymru, Plant yng Nghymru, a'r Senedd Ieuenctid ar yr arolwg 'Coronafeirws a Fi'. Roedd hwn yn gyfle i blant a phobl ifanc ledled Cymru ddweud wrthym ni ynghylch eu profiad nhw o'r coronafeirws, y cyfyngiadau symud a oedd ar waith ar y pryd, a'r effaith yr oedd yn ei chael ar eu bywydau. Ni yw'r unig Lywodraeth yn y DU sydd wedi holi yn uniongyrchol ac ymgynghori â phlant a phobl ifanc fel hyn. Ymatebodd dros 23,700 o blant a phobl ifanc rhwng tair a 18 oed; yr oedd yn ymateb rhyfeddol. Mae eu hymatebion yn cael eu clywed gan wleidyddion a llunwyr polisi fel ei gilydd, ac rwy'n diolch i bawb a gymerodd ran.