Diolch, Lywydd dros dro, a diolch, Joyce, am gyflwyno'r ddadl fer hon am—ac rwy'n eithaf hoff ohono—y 'fargen newydd wyrddlas', ac i Huw Irranca-Davies hefyd am ei gyfraniad. Tra bod Llywodraeth Cymru yn parhau i ymateb i heriau sylweddol pandemig COVID-19 i iechyd y cyhoedd a'r economi, rhan o'r ymateb hwnnw hefyd yw'r angen i feddwl a chynllunio ar gyfer y dyfodol. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i adferiad gwyrdd ac wrth gwrs, mae'r arfordir a'r moroedd o amgylch Cymru yn rhan annatod o'n hanes, ein heconomi a'n ffordd o fyw. Maent yn cynnal digonedd o rywogaethau, cynefinoedd ac ecosystemau amrywiol ac yn cyfrannu miliynau i'n heconomi, gan gynnal miloedd o swyddi, a chyfrannu at iechyd a lles cymunedau lleol. Dyna pam y mae Llywodraeth Cymru wedi sefydlu system o gynlluniau morol i'n helpu i reoli a diogelu'r adnodd pwysig hwn.

Mae'r cydbwysedd bregus rydym angen ei sicrhau drwy gynllunio a rheoleiddio datblygiadau newydd yn cynnwys galluogi twf cynaliadwy yn y sector morol er mwyn sicrhau adferiad glas, gyda thwf sydd o fudd i'n cymunedau a'n heconomi arfordirol gan gyfrannu at warchod, adfer a gwella gwytnwch ein hecosystemau morol ar yr un pryd. Mae system cynllunio morol Cymru yn sicrhau ein bod yn rheoli ein hadnoddau morol yn gynaliadwy, gan barchu'r amgylchedd a defnydd sefydledig o'r môr, gan geisio sicrhau manteision parhaol o gyfleoedd newydd, cyffrous. Yn unol â'n dull o weithredu cynlluniau morol fel fframwaith galluogi ar gyfer datblygu cynaliadwy ac i gefnogi adferiad glas, rydym yn datblygu dull gofodol o ddeall cyfleoedd a chyfyngiadau ar gyfer ynni adnewyddadwy morol. Gall y dull hwn gefnogi'r rhai sy'n dymuno bwrw ymlaen â datblygiadau a helpu i roi hyder i wneud hynny o ran dangos y mathau o weithgarwch sy'n debygol o fod yn briodol ac ymhle, gan sicrhau bod gwytnwch ein hecosystemau morol yn cael ei warchod a'i wella. Rydym yn gweithio gyda CNC a'n rhanddeiliaid i ddatblygu canllawiau gofodol i sectorau ar gyfer rhai o'r sectorau mwy newydd, mwy arloesol sy'n gweithredu ym moroedd Cymru, gan ganolbwyntio'n benodol ar ynni adnewyddadwy morol. Bydd y canllawiau hyn yn nodi lle sydd orau ar gyfer datblygiadau a gweithgarwch newydd ochr yn ochr â defnydd presennol a heb beryglu gwytnwch ecosystemau morol.

Rydym yn cydnabod y cysylltiad rhwng yr amgylchedd morol a'n hiechyd a'n lles. Mae cynllun morol cenedlaethol Cymru yn tynnu sylw'n glir at bwysigrwydd cynnal a gwella mynediad at yr ardal forol, gan sicrhau bod pobl yn gallu cyrraedd y gweithgareddau a'r gwasanaethau a ddarperir gan yr amgylchedd morol a chymryd rhan ynddynt. Mae'r cynllun hefyd yn cydnabod bod cynnal iechyd a gwytnwch ein hamgylchedd a'n hecosystemau morol yn hanfodol ar gyfer adfer natur, ac mae hefyd yn rhan annatod o'n hiechyd a'n lles. Y fframwaith sy'n caniatáu inni gyflwyno'r elfen adferiad glas wrth ailadeiladu Cymru yng ngoleuni'r pandemig. Yn wir, gyda'r gwaith presennol yn mynd rhagddo i gwblhau ein rhwydwaith ardaloedd morol gwarchodedig yng Nghymru, dan arweiniad grŵp gorchwyl a gorffen y Gymdeithas Cadwraeth Forol ei hun, mae gwytnwch ecosystemau yn parhau i fod yn ganolog yn ein cynlluniau. Mae'r system yng Nghymru yn sicrhau bod manteision economaidd-gymdeithasol i gymunedau lleol yn cael sylw priodol wrth wneud penderfyniadau. Ymhlith yr ystyriaethau pwysig wrth asesu datblygiadau arfaethedig mae'r manteision y gallant eu cynnig i gymdeithas, creu swyddi morol a datblygu sgiliau sy'n gysylltiedig â'r môr. Mae gennym agenda ddatgarboneiddio uchelgeisiol i Gymru, a gwelaf ynni adnewyddadwy morol yn ffurfio rhan o'r cymysgedd ynni ac yn cyfrannu tuag at yr economi las ac adferiad gwyrdd yn sgil COVID-19, gan ein helpu i fynd i'r afael â'r argyfwng newid yn yr hinsawdd.

Mae potensial enfawr i'r sectorau morol ac ynni adnewyddadwy dyfu'n gyfrifol yng Nghymru, a chaf fy nghalonogi gan y diddordeb cynyddol yn nyfroedd Cymru. Rwyf am weld prosiectau'n cael eu cyflwyno sy'n cefnogi cymunedau arfordirol ac sydd wedi'u cynllunio a'u hadeiladu gyda bioamrywiaeth mewn golwg, i gefnogi gwytnwch ein hecosystemau. Mae fy swyddogion yn gweithio mewn partneriaeth drwy grŵp strategol cynghori ar ganiatadau i ddarparu cyfres o gamau gweithredu gyda'r nod o ddadrisgio a chyflymu'r defnydd cyfrifol o ynni adnewyddadwy morol.

Mae dyfodol cynaliadwy i'n pysgodfeydd yng Nghymru yn rhan bwysig o adferiad glas. Y mis diwethaf, cyhoeddais ddatganiad ysgrifenedig am y camau nesaf tuag at bolisi pysgodfeydd i Gymru yn y dyfodol. Bydd y polisi hwnnw wedi'i wreiddio yn ein gwerthoedd craidd ynghylch cyfiawnder economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol. Rhaid inni ddatblygu polisi cynaliadwy sy'n seiliedig ar ecosystemau ac sy'n gweithio gyda phob polisi morol arall. Mae ein pysgodfeydd yn adnoddau naturiol gwerthfawr, ac rwy'n parhau'n gwbl ymrwymedig i gyflwyno cyfundrefnau rheoli hyblyg sy'n seiliedig ar dystiolaeth ar gyfer amrywiaeth o bysgodfeydd yng Nghymru.

Ym mis Gorffennaf, gofynnwyd i Syr David Henshaw, cadeirydd CNC, arwain cynghrair o arbenigwyr i gyflawni camau gweithredu ymarferol ar adferiad gwyrdd. Mae'r grŵp y mae Syr David yn ei gadeirio yn rhan o'r gwaith ar draws Llywodraeth Cymru i wahodd pobl ag ystod eang o safbwyntiau i helpu i lunio a herio ein cynlluniau ar gyfer ailadeiladu. Mae effaith pandemig COVID-19 wedi amharu'n ddifrifol ar waith sefydliadau sy'n hanfodol i warchod natur yng Nghymru. Rhaid inni ailadeiladu yn awr a chryfhau ein gallu i ddiogelu natur a chynyddu presenoldeb natur yn ein cymunedau er budd ein hiechyd a'n heconomi. Er mwyn gwneud hyn, byddwn yn crynhoi adnoddau ar draws y Llywodraeth a ledled cymunedau ym mhob rhan o Gymru, a bydd y grŵp yn sbardun pwerus ar gyfer gweithredu o'r fath. Mae'r grŵp yn canolbwyntio ar weithredu ymarferol ar allyriadau carbon a risg hinsawdd, gan wrthdroi'r dirywiad mewn bioamrywiaeth a chysylltu pobl a natur drwy fuddsoddiadau mewn seilwaith gwyrdd.

Mae ein rhanddeiliaid morol yn bwydo'n uniongyrchol i'r broses hon drwy ein grŵp gweithredu a chynghori ar faterion morol yng Nghymru. Peter Davies yw cadeirydd y grŵp cynghori, sy'n cynnwys rhanddeiliaid, partneriaid a sefydliadau anllywodraethol allweddol mewn perthynas â'r arfordir a'r môr. Mae Peter hefyd yn aelod o'r tasglu adferiad gwyrdd ac mae wedi bod yn cydweithio ag aelodau'r grŵp cynghori, sydd wedi ymrwymo i gynllunio a chefnogi'r gwaith o ddarparu pecyn ysgogi adferiad glas integredig.

Mae cyfle pwysig nawr i gymunedau arfordirol arwain yr adferiad glas, a sicrhau gwelliannau ystyrlon i les drwy ddull integredig sy'n cydnabod y berthynas rhwng arfordiroedd a moroedd iach ac economïau lleol. Felly, wrth wrando ar Joyce yn siarad am y fargen newydd wyrddlas, roeddwn yn meddwl, er gwaethaf yr hen ddywediad y byddai fy modryb yn aml yn arfer ei ddweud wrthyf, 'Ni ddylai glas a gwyrdd byth gael eu gweld gyda'i gilydd heblaw yn y peiriant golchi,' rwy'n credu eu bod yn mynd yn dda iawn gyda'i gilydd. Diolch.