Part of the debate – Senedd Cymru am 3:50 pm ar 21 Hydref 2020.
Rwy'n croesawu'r ddadl hon a'r cynnig sylfaenol sy'n sail iddi. Alun, pan glywsom y newyddion am yr hyn a ddigwyddodd i chi, achosodd sioc enfawr ac roedd yn arbennig o ingol i mi ar y pryd oherwydd bum mlynedd a hanner yn gynharach, cafodd fy ngwraig ataliad y galon ac fe fu farw. Roedd hi ar ei phen ei hun ar y pryd; rhoddais CPR am yr hyn a ymddangosai fel oes, ond credaf mai'r pwynt yw faint o deuluoedd y mae'n effeithio arnynt mewn gwirionedd a'r nifer wirioneddol o ataliadau'r galon sy'n digwydd.
I mi, un o'r materion na soniwyd amdano efallai ond a allai fod yn rhan o'r ddadl mewn gwirionedd yw'r angen, rwy'n credu, i sganio'n fwy rhagweithiol i nodi rhai o achosion ataliad y galon a sut y mae'n digwydd. Pan edrychwch yn ôl ar y sefyllfaoedd hyn, rydych yn meddwl tybed faint o fywydau y gellid bod wedi'u hachub pe bai hynny wedi digwydd.
Yn Nhonyrefail, mae grŵp gwych wedi cael ei arwain gan PC Steve Davies, ac yn Nhonyrefail bellach mae gennym y gyfradd uchaf o ddiffibrilwyr: mae ymhell dros 30 o ddiffibrilwyr o amgylch Tonyrefail ac mae sawl bywyd wedi'i achub gan y rheini eisoes. Ac mae'r grŵp hwnnw hefyd wedi darparu hyfforddiant a chymorth, gyda Sefydliad Prydeinig y Galon, mewn ysgolion ac yn y blaen, felly mae hyfforddiant yn bwysig iawn.
Un peth sy'n cael sylw, serch hynny, a allai fod yn rhan o hyn eto mewn perthynas â diffibrilwyr yw bod cymunedau'n dod at ei gilydd, maent yn codi cryn dipyn o arian i ddarparu'r diffibrilwyr—mae hyn yn ymwneud â chymunedau'n gweithio ar ran ei gilydd gyda'i gilydd, ond mae angen rhywfaint o gefnogaeth i hynny, pan fydd y diffibrilwyr yno, gan fod angen newid y batris o bryd i'w gilydd a gallai fod rhywfaint o waith cynnal a chadw ac yn y blaen. Ac rwy'n meddwl pan fyddwch wedi mynd i'r drafferth o roi'r diffibrilwyr hynny yn eu lle, rwy'n credu bod angen rhyw fath o gymorth i'w gwneud hi'n bosibl cynnal a chadw'r asedau hynny fel y maent. Felly, dyna fyddai un o'r pwyntiau allweddol yr hoffwn eu gweld yn cael eu datblygu a'u trafod.
Felly, diolch i Alun Davies am gyflwyno hyn—credaf fod llawer o deuluoedd o gwmpas wedi profi hyn yn ôl pob tebyg, ac fel y dywedwyd, nid yw'r rhan fwyaf sy'n profi ataliad y galon yn goroesi. Drwy gael y ddadl hon, ac o bosibl drwy ddefnyddio'r offer a deddfwriaeth efallai, gobeithio y gallwn leihau'r gyfradd fethiant honno yn y dyfodol. Diolch.