6. Pa gynllunio y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gyflwyno rhaglen frechu COVID-19 ar draws Islwyn? OQ55806

Mae Llywodraeth Cymru’n gweithio ar sail Cymru gyfan gyda rhanddeiliaid allweddol, megis Iechyd Cyhoeddus Cymru, byrddau iechyd, gan gynnwys, wrth gwrs, Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan sy'n gwasanaethu Islwyn, ymddiriedolaethau ac awdurdodau lleol ar gynlluniau i ddosbarthu brechlyn pan fydd un ar gael.

Diolch. Weinidog, gwyddom nad oes brechlyn ar gyfer COVID-19 ar hyn o bryd, ond ceir awgrymiadau cyson y gallem weld un neu fwy o frechlynnau COVID-19 cenhedlaeth gyntaf yn 2021. Mae Albert Bourla, prif weithredwr Pfizer, wedi dweud bod brechlyn yr Almaen ar y filltir olaf, a bod y cwmni fferyllol yn disgwyl canlyniadau o fewn ychydig wythnosau, a gwyddom fod cwmnïau fferyllol a chyffuriau yn dweud hyn. Nodir hefyd fod Llywodraeth y DU wedi prynu digon o ddosau ar gyfer 20 miliwn o bobl, wrth i frechlyn Rhydychen symud tuag at gamau olaf y treialon. Ond gwyddom hefyd na fydd brechlynnau cynnar yn ateb i bob dim. O gofio bod Llywodraeth y DU bellach wedi camu'n ôl o rai o brosesau profi cyffuriau arferol yr UE, sut mae Llywodraeth Cymru'n cymharu â gwledydd eraill y Deyrnas Unedig o ran sicrhau bod gan bobl Cymru hyder i gael brechlyn newydd a bod digon o weithwyr proffesiynol cymwys ar gael i'w weinyddu ac mewn digon o leoliadau?

Diolch. Credaf ei bod yn bwysig iawn atgoffa ein hunain na fydd brechlyn ynddo'i hun yn ateb i bob dim. Mae'n bwysig iawn nodi nad yw effeithiolrwydd ac effaith brechlyn yng ngham cyntaf y broses o’i gyflwyno yn rhywbeth y byddwn yn ei ddeall yn iawn hyd nes ei fod yn cael ei ddarparu ar sail poblogaeth ehangach. Dyna pam fod y treialon diogelwch ar gyfer brechlyn cyn ei gyflwyno mor bwysig, a cheir llawer o frechlynnau sy'n edrych yn addawol cyn cyrraedd y cam olaf, a ddim yn mynd ymlaen i gael eu defnyddio gan y boblogaeth yn y pen draw. Felly, mae'n galonogol ar y cyfan. Ceir llawer o frechlynnau mewn treialon sy'n addawol, ond ni ddylem ddisgwyl i bob un ohonynt gael eu darparu a bod yn llwyddiannus. Ni ddylem ddisgwyl i bob un ohonynt gael eu darparu a bod yn llwyddiannus yn y dyfodol agos iawn. Ond pan ddaw un ar gael, credaf y gall yr Aelod gael cysur o'r ffaith ein bod eisoes yn cynllunio sut i’w ddarparu, pa grwpiau o staff a fyddai’n ei ddarparu, sut byddem yn gwneud hynny mewn gwahanol leoliadau, gyda gwahanol grwpiau proffesiynol yn gweithio gyda'i gilydd. Ac mae hynny wedyn yn dod yn ôl at y pwynt ynglŷn â’r hyn rydym yn dewis ei wneud, gan ei bod yn annhebygol y bydd brechlyn yn cael ei ddarparu a fydd yn sicrhau amddiffyniad am oes. Mae gennym frechlyn ffliw tymhorol y gofynnir i bobl ei gymryd bob blwyddyn. Efallai y cawn rywbeth tebyg i hynny, neu gallai fod yn rhywbeth sy'n effeithiol am gyfnod byrrach hyd yn oed. Bydd angen inni ddeall hynny i gyd wrth inni gynllunio darpariaeth unrhyw raglen frechu.

Felly, bydd y negeseuon hanfodol am ein hymddygiad ac am y dewisiadau a wnawn yn dal i fod yn wahanol i'r ffordd roeddem yn byw ein bywydau cyn y pandemig am beth amser i ddod. Bydd y coronafeirws yn dal i fod gyda ni am gryn dipyn o amser, hyd yn oed gyda brechlyn cam cyntaf llwyddiannus. Felly, unwaith eto, bydd y dewisiadau o ran yr hyn y dylai pob un ohonom ei wneud yn bwysig iawn, nid yn unig ar hyn o bryd a dros y misoedd nesaf, ond am gyfnod hirach o amser hefyd.