Diolch yn fawr am yr adroddiad. Hoffwn innau, hefyd, ddiolch i staff y Comisiwn am ymateb yn hollol gadarnhaol i'r her o barhau efo gwasanaethau dwyieithog o'r ansawdd flaenaf yn ystod yr argyfwng yma. Mae'r Comisiwn wedi manteisio i'r eithaf ar dechnoleg er mwyn bod ar flaen y gad yn ein gwaith, a dwi'n credu y dylwn ni gyd, yn y Senedd yma, fod yn falch iawn o hynny.

Fel rydych chi'n nodi, mae angen defnyddio'r profiadau rŵan er mwyn dysgu sut i ymgorffori technoleg ymhellach i'n darpariaeth ni o wasanaethau dwyieithog. Mae cyfieithu ar y pryd drwy Zoom yn y Cyfarfodydd Llawn a'r pwyllgorau wedi gweithio yn effeithiol iawn, dwi'n credu—yn fwy effeithiol, bron, na'r gwasanaeth mewn pwyllgor neu Gyfarfod Llawn arferol, yn sicr o safbwynt y rhai ohonom ni sydd yn defnyddio'r Gymraeg.

Dydy'r profiadau efo cyfarfodydd ar blatfformau eraill ddim mor gadarnhaol, ac mae'n dal angen pwyso ynglŷn â hyn. Mae yna bryder mai Teams sy'n cael ei ffafrio a'i hyrwyddo ar gyfer gweithio rhithiol yn fewnol, yn hytrach na Zoom, er nad ydy Teams ddim yn cefnogi cyfleuster cyfieithu ar y pryd eto. Mae'n rhaid i grwpiau gwleidyddol ariannu cost Zoom o'u costau swyddfa eu hunain er mwyn cynnal cyfarfodydd efo chyfieithu ar y pryd. Felly, dwi yn credu, a dwi'n gwybod eich bod chi'n cytuno â hyn, fod angen parhau i ganfod datrysiad, o safbwynt Teams, ond, yn y cyfamser, i barhau i hyrwyddo Zoom er mwyn ei gwneud hi mor hawdd i Aelodau a staff y Comisiwn, a staff Aelodau, yn wir, ei ddefnyddio fo er mwyn parhau i gynnal cyfarfodydd mewnol yn y Gymraeg efo cyfieithu lle bo angen.

Mi rydych chi wedi sôn prynhawn yma, ac mae Suzy Davies wedi sôn prynhawn yma, ynglŷn â'r defnydd o'r Gymraeg gan Aelodau o'r Senedd—y rhai ohonom ni sydd yn gallu'r Cymraeg—yn ein Cyfarfodydd Llawn ac ati, ac mae hyn wedi cael sylw yn y wasg hefyd, onid ydy? Un rhwystr, dwi'n credu, ydy agwedd y darlledwyr tuag at hyn. Maen nhw'n gyndyn iawn i ddefnyddio clip sydd yn y Gymraeg mewn rhaglen Saesneg. Mae hyn yn rhoi Aelodau fel fi, sydd yn defnyddio llawer ar y Gymraeg—mae hyn yn ein rhoi ni dan anfantais, mewn gwirionedd.

Dwi yn gobeithio y bydd hwn yn bwnc y medrwch chi barhau i'w drafod yn fanwl efo'r darlledwyr dros y flwyddyn nesaf. Mae'n bwnc sydd wedi cael ei godi droeon. Mae'n bwysig cofio bod gan y Comisiwn reolaeth dros ein ffrydiau sain a darlledu sy'n cael eu rhannu efo'n darlledwyr ni. Mae hynny, efallai, yn cynnig ffordd i ni osod mwy o bwysau arnyn nhw i osod a defnyddio mwy o egwyddorion a gosod mwy o ddisgwyliadau yn gyfnewid am gael mynediad at y ffrydiau rheini.

Mi oeddwn i'n falch o weld bod y Gwasanaeth Cyfieithu a Chofnodi wedi dechrau cyflwyno sgiliau is-deitlo i'r staff ac yn gallu gwneud clipiau fideo byr o ansawdd uchel a hynny yn sydyn iawn. Efallai y gall y BBC ac eraill ddilyn yr esiampl dda mae'r Comisiwn yn ei chynnig, ac mi fyddai gweld y darlledwyr yn gwneud hyn, yn defnyddio clipiau efo is-deitlau, yn normaleiddio'r Gymraeg fel rhan bwysig o fywyd pob person yng Nghymru.

Gaf i jest droi, wrth gloi, at ychydig sylwadau ynglŷn â'r Senedd nesaf? Wrth i ni baratoi at y Senedd honno a nesáu at ddegawd ers cyflwyno deddfwriaeth ieithoedd swyddogol yn y lle yma, mae angen ystyried, dwi'n credu, a ydy'r gyfundrefn ieithoedd swyddogol yn ffit i bwrpas yng ngholeuni'r strategaeth 1 miliwn o siaradwyr a'r gefnogaeth drawsbleidiol sydd yna i'r nod o hyrwyddo'r Gymraeg. Dwi am fod y cyntaf i roi'r cwestiwn allan yna: a ddylid dod â'r Comisiwn o dan safonau'r Gymraeg, gan hefyd gryfhau annibyniaeth Comisiynydd y Gymraeg oddi wrth y Llywodraeth er mwyn i'r gwiriadau ddigwydd mewn sefyllfa felly? I fi, mi fyddai fo'n gwneud synnwyr ac yn arwydd o'r gefnogaeth drawsbleidiol i'r strategaeth 1 miliwn o siaradwyr.

Jest un neu ddau o bethau bach sydyn arall, os caf i, Ddirprwy Lywydd, cyn i mi gloi. Dwi'n meddwl bod angen adeiladu ar y gwaith sgiliau iaith a wnaed yn ystod dechrau'r Senedd yma. Mae yna fwy o waith yn fanna. A wedyn, cronfa cyfieithu i Aelodau; dwi'n credu ei bod hi'n bryd i adolygu'r trefniadau sydd ar waith i gyfieithu rhai defnyddiau ar gyfer gwaith etholaeth. Pam cyfyngu'r gefnogaeth i Aelodau i wneud mwy yn ddwyieithog i un agwedd o'n gwaith ni yn unig, sef ein gwaith ni yn y Senedd? Felly, rhai sylwadau adeiladol, a dwi'n gobeithio y gwnewch chi eu cymryd nhw yn yr ysbryd yna. Diolch yn fawr.