Hoffwn ddechrau drwy dalu teyrnged i bob dyn a menyw sydd wedi colli eu bywydau mewn rhyfeloedd. Mae gwahaniaeth sylfaenol rhwng dathlu rhyfel a nodi aberth unigolion. Yr olaf y byddwn i'n dymuno ei wneud. Pan oeddwn yn gweithio fel ymchwilydd yn San Steffan, gweithiais yn agos gydag Elfyn Llwyd a'n cyfaill rydym yn gweld ei golli'n fawr, y diweddar Harry Fletcher, ar faniffesto ar gyfer cyn-filwyr y lluoedd arfog. Cyhoeddwyd hwn yn 2014, a dilynai flynyddoedd o waith gan ein plaid, gan gynnwys sefydlu grŵp seneddol hollbleidiol ar gyfer cyn-filwyr ac ym mis Ionawr 2010, cyhoeddi papur gwaith gyda'r nod o gryfhau'r darpariaethau lles i gyn-filwyr.

Fel y dywedwyd, er bod y mwyafrif helaeth o gyn-filwyr yn ymaddasu nôl i fywyd sifil, bydd lleiafrif sylweddol yn wynebu anawsterau gyda digartrefedd, camddefnyddio sylweddau a chwalu perthynas. Nid oes unrhyw gyfeirio awtomatig at gymorth yn y broses gyfarwyddo wrth adael y fyddin. Galwodd ein maniffesto am i'r cyfamod milwrol gynnwys gwasanaethau cymdeithasol, am i asesiadau iechyd meddwl fod yn rhan o'r weithdrefn drafod, yn ogystal â chymorth lles, gan gynnwys cyngor ar dai, cyflogaeth a rheoli arian, a galwasom am sefydlu system o lysoedd cyn-filwyr. Mae gormod o'r argymhellion heb gael gwrandawiad o hyd chwe blynedd yn ddiweddarach, felly rwy'n falch o gefnogi'r cynnig heddiw. Ond rwyf hefyd yn cymeradwyo gwelliant Plaid Cymru i'r Siambr. Mae'n dweud ein bod yn cefnogi'r angen i ymdrechu i sicrhau atebion heddychlon i bob gwrthdaro.

Dywedais ar ddechrau fy sylwadau fod gwahaniaeth rhwng cefnogi a diolch i unigolion a mawrygu'r rhyfeloedd roeddent yn ymladd ynddynt. Ar Ddiwrnod y Cadoediad, mae ymwybyddiaeth gyfunol Ewrop yn canolbwyntio ar ddiwedd rhyfel penodol, y rhyfel a oedd i fod i roi diwedd ar bob rhyfel. Yn Goodbye to All That, dywed Robert Graves am y cadoediad,

Achosodd y newyddion i mi fynd allan i gerdded ar fy mhen fy hun ar hyd y gorglawdd uwchben morfeydd Rhuddlan... gan regi ac wylo a meddwl am y meirw.

Enillwyd yr heddwch, ond ni allai guddio oferedd rhyfel na thrueni disynnwyr y ffaith bod cynifer wedi marw. Rwyf am orffen fy sylwadau ag englyn gan William Ambrose, neu 'Emrys':