Part of the debate – Senedd Cymru am 6:46 pm ar 11 Tachwedd 2020.
Credaf fod pob un ohonom yn cymryd amser i fyfyrio a chymryd amser i edrych eto ar y gwasanaeth a'r aberth y mae aelodau o'r lluoedd arfog wedi'i wneud, heddiw ac yn y gorffennol. I mi, rhywbeth y teimlwn ei fod yn arbennig o ingol eleni oedd canmlwyddiant claddu'r milwr dienw yn Abaty Westminster, ac efallai fod Aelodau wedi clywed hanes hynny'n cael ei adrodd ar Radio 4 yn y boreau ar hyn o bryd. Mae'n ffordd ryfeddol o dalu teyrnged i'r holl bobl ifanc a gollwyd yn y rhyfel byd cyntaf, ond mae'r stori ei hun a'r ffordd y digwyddodd hefyd yn ysbrydoliaeth inni heddiw.
Bydd cytundeb cyffredinol, rwy'n meddwl, ar draws y Siambr ynglŷn â phwysigrwydd canolog y cyfamod milwrol, a thalu ein dyled i gyn-filwyr ac i deuluoedd y rhai sy'n gwasanaethu. Rwy'n falch iawn o'r gwaith y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud dros y blynyddoedd ar hyn, ac fel Gweinidog cyn-filwyr, yn sicr roeddwn am sicrhau bod y Llywodraeth—ac a bod yn deg, fel Senedd rydym bob amser wedi cael cefnogaeth drawsbleidiol ar yr holl faterion hyn—yn sicrhau bod teuluoedd a chyn-filwyr y lluoedd arfog yng Nghymru yn cael y gefnogaeth orau, a bod eu hanghenion yn cael eu diwallu'n barhaus.
Yr hyn yr hoffwn glywed mwy amdano gan Lywodraeth Cymru yw sut y gallwn sicrhau ein bod yn cefnogi ein lluoedd arfog presennol hefyd. Mae Cymru eisoes yn gwneud mwy na'r disgwyl o ran cyfrannu pobl ac adnoddau i luoedd arfog y DU, a hoffai llawer ohonom weld nifer lawer mwy o bersonél sy'n gwasanaethu wedi'u lleoli yng Nghymru, a strategaeth sy'n cysylltu cymorth i gymuned ehangach y lluoedd arfog â chymorth i'r rheini sy'n gwasanaethu heddiw. Mae hynny'n golygu cefnogi a buddsoddi yn y diwydiannau amddiffyn, sy'n rhan bwysig o'n heconomi eisoes, ac rydym am weld Llywodraeth Cymru'n gweithio'n agosach gyda'r weinyddiaeth amddiffyn ar gaffael a datblygu'r adnoddau y gallwn eu darparu ar gyfer y lluoedd arfog heddiw.
Credaf ein bod i gyd hefyd am weld y pencadlys yn Aberhonddu yn cael ei gadw a'i gryfhau ynghanol rhwydwaith a seilwaith newydd, gan gynnal rôl newydd ac estynedig i'r lluoedd arfog yng Nghymru, gyda chanolfannau'n sicr ar gyfer y catrodau a'r trefniannau Cymreig, ond gan chwarae mwy o ran hefyd yn cynnal a chefnogi'r sefydliad milwrol ehangach. Hoffwn weld rheoliadau'r Frenhines, er enghraifft, yn cael eu diwygio i ddarparu lle i Gymru yn nhrefniadau rheoli ein lluoedd arfog. Mae sedd i Lundain ar fwrdd y fyddin—pam ddim i Gymru hefyd? Credaf fod yna agenda sy'n gofyn am weledigaeth ac uchelgais, gan gydweithio â phersonél sy'n gwasanaethu heddiw i sicrhau, wrth gofio aberth y gorffennol, ein bod hefyd yn buddsoddi mewn pobl a theuluoedd heddiw, ac ar gyfer y dyfodol.