Part of the debate – Senedd Cymru am 6:55 pm ar 11 Tachwedd 2020.
Fel y dywedwyd o'r blaen, fel yn achos llawer o gymunedau ledled Cymru, roedd Sul y Cofio yn wahanol iawn yn Alun a Glannau Dyfrdwy, ac roedd yr un fath ar draws y Deyrnas Unedig. Ond roeddwn yn ddiolchgar iawn am y cyfle i osod torch i gofio'r rhai a wnaeth yr aberth eithaf i gadw ein rhyddid. Fodd bynnag, gwelais golli gweld ffrindiau a chymdogion ar yr hyn sydd fel arfer yn achlysur mawr yn y calendr dinesig. Fodd bynnag, roedd hi'n iawn fod cyn-filwyr yn parhau i fod yn ganolog yn nigwyddiadau dydd Sul a heddiw, a gwn y bydd y Gweinidog wrth ei fodd yn gwybod bod Tom Oldfield, sy'n 94 oed, yn bresennol yn y gwasanaeth, er mawr falchder i'w deulu, fel bob amser. Bydd y Gweinidog yn gwybod ein bod yn hynod ddiolchgar i Tom yng Nghei Connah.
Lywydd, cawsom newyddion trist yn Alun a Glannau Dyfrdwy yr wythnos hon. Collasom wir arwr. Roedd Gilbert Butler yn 19 oed pan gymerodd ran yng nglaniadau D-day. Yn 91 mlwydd oed, cafodd Gilbert anrhydedd uchaf Ffrainc am ei ddewrder—y Légion d'honneur. Ac fe'i cyflwynwyd i Gilbert gan fy nhad bedair blynedd yn ôl. Hoffwn fanteisio ar y cyfle heddiw i ddweud, 'Gorffwyswch mewn hedd, Gilbert, diolch am bopeth a roesoch i ni'. Rwy'n meddwl am anwyliaid Gilbert ar yr adeg drist hon.
Lywydd, os caf, hoffwn gofnodi hefyd fy niolch i'r lluoedd arfog am y ffordd y maent wedi gweithio i fynd i'r afael â her y coronafeirws, a'r holl waith y byddant yn parhau i'w wneud yn y blynyddoedd i ddod. Mae'r ddadl hon yn gyfle i gofio, ac i gofnodi ein teyrnged drawsbleidiol i bawb a roddodd gymaint fel y gallem fod yn rhydd. Wrth gloi, Lywydd, hoffwn ddweud: pan elo'r haul i lawr, ac ar wawr y bore, ni â'u cofiwn hwy.