Fe wnaf ddechrau trwy gytuno â Mark Reckless y dylid cynnal etholiad, yn wir, ar 6 Mai. Rwy'n credu, mewn sawl ffordd, ein bod ni i gyd yn cytuno ar hynny. Y broblem yw—beth oedd yr ymadrodd hwnnw gan Donald Rumsfeld—y pethau anhysbys hysbys a'r pethau anhysbys anhysbys hefyd. Rydym yn sylweddoli y gallem ni fod mewn sefyllfa yma lle mae rhywbeth yn ei gwneud yn amhosibl cynnal yr etholiad hwnnw ar 6 Mai. Rwyf eisiau iddo fynd yn ei flaen; rwy'n credu bod pawb yma yn y Senedd eisiau i'r etholiad hwnnw fynd yn ei flaen.

Rwy'n cytuno â phwynt Alun, sef ein bod wedi cyrraedd pwynt lle mae angen adfywiad, adnewyddiad a mandad democrataidd ar gyfer Senedd newydd i Gymru—yn gwbl gywir. Ond rwy'n credu bod angen i ni hefyd fod â'r opsiwn sicrwydd wrth gefn hwnnw yn y cefndir rhag ofn ein bod yn y sefyllfa lle na allwn ni ei gynnal yn ddiogel. Nawr, nid wyf i'n rhagweld y bydd hynny'n digwydd. Rwy'n credu bod ffyrdd o wneud hyn yn ddiogel a soniwyd eisoes bod gwledydd eraill sydd wedi gallu gwneud hyn, hyd yn oed yng nghanol pandemig COVID. Ond rwy'n credu, o ystyried yr opsiwn hwnnw, er ei bod yn rhaid iddo fod yn ddewis olaf llwyr pan fydd popeth arall wedi methu, pan na ellir ei gynnal yn ddiogel, rwy'n credu mai dyma'r peth synhwyrol i'w wneud, mae'n debyg, oherwydd oni fyddai'n hurt cyrraedd y pwynt hwnnw a gweld nad ydym ni wedi rhoi'r dulliau i ni'n hunain gymryd yr opsiwn hwnnw pe byddai mwyafrif llethol y Senedd yn penderfynu hynny?

Ond hoffwn i ddiolch i aelodau'r grŵp cynllunio etholiadau, gan gynnwys yr arweinwyr gwleidyddol a ymgysylltodd â ni, oherwydd rwy'n credu ei fod wedi cyflwyno cyfres ymarferol o gynigion, ac rwy'n cytuno â'r rhan fwyaf ohonyn nhw—gallai rhai, mae'n debyg, fynd yn eu blaen ychydig. Rwy'n falch, mewn ffordd ymarferol, eu bod nhw wedi ystyried rhoi mwy o hyblygrwydd o ran gwneud cais i bleidleisio drwy'r post a phleidleisio drwy ddirprwy, wrth roi'r mesurau diogelu ar waith. Rwy'n credu bod hynny'n ffordd synhwyrol ymlaen i sicrhau y gallwn ni yn wir gynnal yr etholiad hwnnw ar 6 Mai.

Rwy'n falch, ond byddai gennyf ddiddordeb yn yr amserlen ar gyfer hyn, eu bod yn mynd i edrych ar hyrwyddo pleidleisio drwy'r post er mwyn tynnu rhywfaint o'r pwysau oddi ar y diwrnod pleidleisio—neu'r diwrnodau pleidleisio, fel y deallwn ni yn awr—fel na fydd yn rhaid i bobl â chyflyrau iechyd sy'n agored i niwed neu o oedran penodol, os ydyn nhw'n poeni, fynd i orsaf bleidleisio, gallan nhw, yn wir, bleidleisio drwy'r post. Ond byddai gennyf i ddiddordeb, fel y mae eraill wedi ei ddweud, mewn gwybod pryd fydd hynny'n digwydd a phryd bydd yr ymgyrch hwnnw i argyhoeddi pobl bod hynny'n opsiwn ymarferol yn mynd i ddigwydd.

Ond hoffwn i sôn am un neu ddau o bethau y gwnaeth y Prif Weinidog sylwadau arnyn nhw. Roedd yn ddiddorol eich bod wedi crybwyll, Prif Weinidog, y ffaith y gallech chi edrych ar ddiwrnodau pleidleisio ychwanegol cyn union ddyddiad yr etholiad. Yn rhyfedd iawn, roeddwn i'n mynd i ddadlau, fel yr wyf i wedi dadlau'n draddodiadol, y dylem ni, fel y dywedodd Alun Davies, edrych mewn gwirionedd ar beidio â'i wneud ar un diwrnod yn unig ond ar ddau neu dri diwrnod a fyddai'n fwy cyfleus i bobl. Rwy'n credu bod democratiaeth, y dyddiau hyn, iawn mae'n rhaid iddi fod—nid hawl yn unig ydyw, mae'n gyfrifoldeb, ond dylid rhoi'r opsiynau i bobl allu gwneud hyn yn hawdd, yn enwedig yng nghanol COVID. Ond rydych chi wedi awgrymu yn y fan yna y byddwch chi'n rhoi diwrnodau ychwanegol cyn dyddiad yr etholiad. Rwy'n credu bod hynny'n wirioneddol synhwyrol ac ymarferol. Mae'n golygu y gall pobl wneud dewis, er mwyn gwneud i'r etholiad hwn ddigwydd ar y dyddiad yr ydym ni eisoes wedi penderfynu arno a pheidio â mynd am estyniad, y gallen nhw fynd i mewn yn gynharach ac osgoi'r ofnau a allai fod ganddyn nhw o sefyll mewn ciw neu beryglu eu hiechyd mewn unrhyw ffordd. Felly, rwy'n credu bod hynny'n synhwyrol iawn.

Y rhan yr wyf yn cytuno ag Alun arno yw—rwy'n chwilfrydig ynghylch pam yr ydym wedi dileu'n llwyr y syniad o fynd ymhellach fyth ar y pleidleisiau drwy'r post eu hunain. Oherwydd os ydym ni mewn sefyllfa lle mae'r dewis rhwng gohirio etholiad am chwe mis neu fod wedi annog pobl i gofrestru i bleidleisio drwy'r post yn eu miloedd, rwy'n gwybod pa un y byddai'n well gennyf i. Ar y sail y dylem ni fod yn cynnal yr etholiad hwn ar y diwrnod yr ydym ni wedi penderfynu arno y byddwn i'n pwyso ymhellach fyth am fwy o bleidleisio drwy'r post ymlaen llaw. Ond, yn absenoldeb hynny, rwy'n credu mai'r cynllun wrth gefn yw'r un iawn—y cynllun wrth gefn o orfod dod yn ôl i'r Senedd. Yr hyn y byddwn i'n ei ofyn yn y sefyllfa honno, Prif Weinidog, yw pa un ag oes angen cyflwyno dyddiad i'r Senedd, felly, oherwydd mae hwnnw hyd at chwe mis. Fy newis i fyddai'r tymor byrraf posibl, yn seiliedig ar y cyngor meddygol a gwyddonol sydd ar gael bryd hynny, yn seiliedig ar ragamcaniadau, ond y byddai dyddiad yn cael ei gyflwyno i'r Senedd o fewn y cynnig hwnnw gan y Llywydd, pe bai'n cael ei gyflwyno.

Ond, i gloi, gadewch i mi ddiolch i'r rhai hynny sydd wedi dod â hyn at ei gilydd. Mae hwn yn un anodd, oherwydd mae'n gywir bod yn rhaid i ni adnewyddu ein mandad democrataidd. Mae'n gwbl iawn ein bod ni'n ceisio anelu at 6 Mai. Y meysydd lle y byddwn yn gwyro oddi wrth Mark Reckless a hefyd oddi wrth lefarydd y Ceidwadwyr yn gynharach, yw dweud fy mod yn credu bod angen i ni hefyd gymryd cynllun wrth gefn yma, oherwydd efallai y cawn ni ein hunain mewn sefyllfa lle na allwn ni gynnal yr etholiad ar 6 Mai. Dydw i ddim yn credu ei fod yn debygol ar hyn o bryd, ond mae'n bosibl, ac, o'r herwydd, mae angen i ni fod â cham ymarferol ar waith a fyddai'n caniatáu i ni fynd y tu hwnt, os oes angen. Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd.