Part of the debate – Senedd Cymru am 2:57 pm ar 17 Tachwedd 2020.
Diolch i chi am gyflwyno tri mater gwirioneddol bwysig y prynhawn yma. Roedd y cyntaf yn ymwneud â phwysigrwydd sicrhau bod pawb yn cael yr holl gymorth ariannol y mae ganddynt yr hawl iddo, ac mae manteisio i'r eithaf ar fudd-daliadau lles yn un o'n meysydd gweithredu pwysig ar hyn o bryd. Drwy ein cyllid ein hunain, rydym yn sicr yn gwneud gwahaniaeth mawr yn y maes hwn. Rhwng mis Ionawr a mis Medi eleni, mae'r gwasanaethau cynghori ar fudd-daliadau sy'n cael ei ddarparu drwy gronfa gyngor sengl Llywodraeth Cymru wedi helpu aelwydydd ledled Cymru i hawlio dros £20 miliwn o incwm budd-dal lles ychwanegol. A gadewch inni gofio, mae hynny'n £20 miliwn o gyllid sydd wedyn bron yn sicr yn cael ei ailfuddsoddi mewn cymunedau lleol hefyd. Mae'n gwbl wir, serch hynny, fod angen i'r Adran Gwaith a Phensiynau wneud mwy, ac mae llythyr ar y cyd nawr wedi'i anfon at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Waith a Phensiynau, ac wedi'i lofnodi gan Weinidogion o Gymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon, yn galw arnynt i gael dull gweithredu mwy strategol ar gyfer budd-daliadau lles, ac rwy'n credu bod honno'n ymgyrch bwysig y gallwn ni i gyd ei chefnogi. Ac, wrth gwrs, roedd y cyflog byw gwirioneddol yn rhywbeth y siaradodd y Prif Weinidog yn angerddol yn ei gylch yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog y prynhawn yma, ac fe wnaeth ef noddi'r digwyddiad hwnnw yn ddiweddar yn y Senedd wrth gwrs. Cyfeiriodd at y gwaith yr ydym ni'n ei wneud i sicrhau bod y contract economaidd, er enghraifft, yn ystyried hynny i gyd, a'r gwaith yr arweiniodd ef arno yn bersonol i sicrhau bod y GIG yn gyflogwr cyflog byw gwirioneddol hefyd. Felly, rwy'n credu ein bod ni'n gwneud llawer o gynnydd yn y maes hwnnw, ond mae llawer eto i'w wneud.
Ac yna, yn olaf, rydym wedi dechrau'r broses o ganiatáu i theatrau ailagor gyda chapasiti cyfyngedig, a diwygiwyd ein canllawiau erbyn hyn i ganiatáu i theatrau ailagor yn y safleoedd hynny os ydynt yn ceisio darlledu heb gynulleidfa yn bresennol, neu ar gyfer ymarfer hefyd. Ein disgwyliad yw y bydd disgwyl i ddigwyddiadau—digwyddiadau'n fwy cyffredinol—allu ailddechrau yn y gwanwyn. Felly, bydd angen i'r gronfa adferiad diwylliannol gwerth £63 miliwn fod yno i gefnogi'r sector a sicrhau'r cynaliadwyedd hirdymor yn y cyfamser. Ond, yng ngoleuni'r cyd-destun iechyd cyhoeddus ehangach, mae'n ofynnol i theatrau a neuaddau cyngerdd aros ar gau i'r cyhoedd, a chafodd ein rhaglen o ddigwyddiadau prawf ei gohirio. Felly dyna, yn anffodus, yw'r sefyllfa ar hyn o bryd, a dyna pam mae'n bwysig iawn ein bod yn rhoi'r gronfa adfer honno ar waith.