Rŷn ni nawr yn cyrraedd eitem 7, sef Gorchymyn Cynrychiolaeth y Bobl (Eithrio Treuliau Etholiad) (Cymru) (Diwygio) 2020, a dwi'n galw ar y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol i wneud y cynnig yma—Julie James. 

Cynnig NDM7468 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo bod y fersiwn ddrafft o Gorchymyn Cynrychiolaeth y Bobl (Eithrio Treuliau Etholiad) (Cymru) (Diwygio) 2020 yn cael ei llunio yn unol â’r fersiwn ddrafft a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 7 Hydref 2020.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Llywydd. Rwy'n falch iawn o ddod â'r Gorchymyn hwn ger eich bron heddiw, a fydd yn eithrio costau treuliau etholiadau sy'n ymwneud ag anabledd ymgeisydd a chostau cyfieithu deunyddiau ymgyrchu i'r Gymraeg.

Ar hyn o bryd, mae unrhyw dreuliau a ysgwyddir gan ymgeisydd, neu blaid wleidyddol, o ganlyniad i addasiadau rhesymol sy'n ymwneud â nam, fel yr angen i ddarparu cyfieithydd Iaith Arwyddion Prydain, wedi eu cynnwys naill ai yn nhreuliau'r ymgeisydd neu derfynau gwariant cyffredinol ymgyrch y blaid wleidyddol. Trwy gyflwyno'r Gorchymyn hwn ar gyfer etholiadau'r Senedd a llywodraeth leol yng Nghymru, ni fydd ymgeiswyr anabl o dan anfantais mwyach drwy orfod datgan costau eu cymorth angenrheidiol yn erbyn eu terfynau treuliau. Bydd y Gorchymyn hefyd yn eithrio cost cyfieithu deunyddiau ymgyrchu i neu o'r Gymraeg i ymgeiswyr neu bleidiau gwleidyddol sy'n ymgyrchu mewn etholiadau datganoledig yng Nghymru o'r gyfundrefn dreuliau. Bydd hyn yn cefnogi deddfwriaeth bresennol y Gymraeg i sicrhau bod y Gymraeg a'r Saesneg yn cael eu trin yn gyfartal.

Mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried llawer o wahanol ffynonellau tystiolaeth wrth ddatblygu'r polisi hwn, gan gynnwys ei rhaglen Amrywiaeth mewn Democratiaeth ei hun, papur ymgynghori Comisiwn y Senedd 'Creu Senedd i Gymru' a chynlluniau ariannu Llywodraeth y DU a'r Alban ar gyfer ymgeiswyr anabl. Ochr yn ochr â'r gronfa dreialu mynediad i swyddogaethau etholedig a gyhoeddwyd yn ddiweddar, a fydd yn helpu ymgeiswyr anabl yng Nghymru i sefyll mewn etholiad, bydd y Gorchymyn hwn yn hwyluso cynrychiolaeth ddemocrataidd fwy amrywiol. Efallai y bydd mwy o ymgeiswyr anabl yn dymuno sefyll mewn etholiad os nad oes angen cynnwys gwariant ar addasiadau rhesymol o fewn eu terfynau treuliau.

Mae'r Gorchymyn hwn yn cyfrannu at lesiant cenedlaethau'r dyfodol yng Nghymru. Mae'n hybu cydraddoldeb, gan sicrhau y gall cynrychiolwyr etholedig adlewyrchu amrywiaeth yr ardal y maen nhw'n ei gwasanaethu. Mae'n cefnogi'r nod o ran iaith Gymraeg ffyniannus, drwy sicrhau nad yw costau cyfieithu yn rhwystr i ymgeiswyr ac ymgyrchu dwyieithog mwyach. Felly rwy'n falch iawn o ddod â'r Gorchymyn hwn ger eich bron heddiw, fel y gallem ni gefnogi ymgeiswyr anabl yn well, gwella cynrychiolaeth ddemocrataidd yn y dyfodol, a hwyluso'r defnydd o'r Gymraeg yn y broses ddemocrataidd. Ers gosod y Gorchymyn, rydym ni wedi cael gwybod am fân gywiriad nad yw'n weithredol sy'n ofynnol. Gan dybio bod y Gorchymyn yn cael ei basio heddiw, bydd yn cael ei gywiro cyn i'r Gorchymyn gael ei wneud. Felly, ni fydd yn anghywir pan gaiff ei roi ar waith. Edrychaf ymlaen at glywed barn yr Aelodau. Diolch.

Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad nesaf, Mick Antoniw.

Mick Antoniw. A oes modd dad-dawelu'r meicroffon? Ie. Dyna chi.

Bu oedi cyn i'r arwydd ymddangos. Diolch, Llywydd. Ystyriodd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad y Gorchymyn yn ein cyfarfod ar 19 Hydref ac mae ein hadroddiad yn cynnwys un pwynt rhinwedd yn unig. Fel yr amlinellodd y Gweinidog, mae'r Gorchymyn yn gwneud diwygiadau i dair eitem o ddeddfwriaeth sy'n ymwneud ag etholiadau. Effaith y gwelliannau sy'n cael eu gwneud yw eithrio treuliau sy'n ymwneud ag anabledd ymgeisydd, fel y nododd, o dreuliau etholiad ymgeisydd, ar gyfer etholiadau llywodraeth leol a rhai y Senedd. Effaith arall y gwelliannau yw eithrio'r costau a ysgwyddir wrth gyfieithu unrhyw beth o'r Saesneg i'r Gymraeg neu i'r gwrthwyneb neu a briodolir i hynny, o dreuliau'r ymgeisydd a therfynau gwariant ymgyrch plaid wleidyddol. Mae hyn yn unol â'r egwyddor na ddylid trin y Gymraeg yn llai ffafriol na'r Saesneg, fel y darperir gan Ddeddf yr Iaith Gymraeg 1993. Nododd ein pwynt rhinwedd, pwynt adrodd, yr ystod o ymgynghori y cynhaliodd Llywodraeth Cymru ar y Gorchymyn hwn, yn enwedig ymgynghoriad y Llywodraeth â'r Comisiwn Etholiadol. Diolch, Llywydd.

Does gyda fi neb arall sydd eisiau siarad ar yr eitem yma. Ydy'r Gweinidog eisiau ymateb o gwbl?

Nac ydw.

Ocê. Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw wrthwynebiad? Nac oes—dwi ddim yn gweld gwrthwynebiad. Ac felly mae'r cynnig wedi ei dderbyn yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.