Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:14 pm ar 1 Rhagfyr 2020.
Mae trefniadau pontio Brexit yn dod i ben fis i heddiw, ac mae'r llanastr llwyr o'r diffyg parodrwydd wedi cael ei amlygu yn eglur, rwy'n credu, gan benderfyniad ymddangosiadol Llywodraeth y DU i gymryd arhosfan lorïau Roadking yng Nghaergybi drosodd i'w ddefnyddio fel man gwirio nwyddau o fis Gorffennaf y flwyddyn nesaf. Dywedir wrthyf fod 28 o staff wedi cael gwybod y byddan nhw'n colli eu swyddi, ac mae angen sicrwydd arnom ni y byddan nhw'n cael eu hailgyflogi ar y ffin newydd. Er y gallai hyn fod wedi helpu i ddatrys un darn o jig-so Brexit, mae wedi creu problemau newydd, oherwydd mae'r arhosfan lorïau yn rhan hanfodol o seilwaith y porthladd, gan atal lorïau rhag gorfod parcio ym mhob rhan o'r dref. Yr hyn yr oedd ei angen arnom ni oedd datblygiad ffin newydd yn ardal Caergybi, ond ar yr unfed awr ar ddeg hon, rydym ni'n gweld panig dall, rwy'n meddwl, gan Lywodraeth y DU sydd wedi rhoi fawr ddim sylw i anghenion Caergybi. Mae rhan o seilwaith ffin Caergybi yn dal i fod wedi'i chlustnodi ar gyfer Warrington, hyd y gwyddom.
A gaf i ofyn beth oedd Llywodraeth Cymru yn ei wybod am y cynlluniau Roadking? Ewch â ni yn ôl at pam y penderfynwyd y byddai Cyllid a Thollau EM yn arwain y gwaith o ddarparu'r holl ffiniau a seilwaith porthladd angenrheidiol ar gyfer Caergybi. Oherwydd, yn ôl yr hyn a ddeallaf, gallai Llywodraeth Cymru fod wedi gallu chwarae rhan yn y fan yma. Pa sicrwydd a roddwyd i chi gan Lywodraeth y DU? Cyplyswch hyn i gyd â'r nerfusrwydd ynghylch yr archwiliadau electronig newydd sydd heb eu profi eto ar nwyddau allforio sy'n cael eu cyflwyno ar 1 Ionawr, a gallwn weld y risg y mae Caergybi yn ei hwynebu nawr. Dyma'r groesfan orau o fôr Iwerddon, ac rwy'n nerfus iawn ynghylch yr holl sôn am gynyddu trefniadau cludo nwyddau uniongyrchol rhwng Iwerddon a chyfandir Ewrop er mwyn osgoi problemau pont dir. Felly, pa gamau all Llywodraeth Cymru eu cymryd nawr i helpu i oresgyn y problemau hyn sy'n parhau, ac i atal porthladd Caergybi a swyddi'r porthladd rhag cael eu tanseilio?