Part of the debate – Senedd Cymru am 3:16 pm ar 1 Rhagfyr 2020.
Diolch i chi, Gweinidog, am eich datganiad heddiw. I nodi'r diwrnod rhyngwladol ddydd Iau, fe fyddaf i, ynghyd ag eraill, yn cymryd rhan mewn trafodaeth banel ar gyfer Leonard Cheshire Cymru, a'r pwnc yw ymgysylltiad gwleidyddol, gan annog pobl ifanc anabl i ddefnyddio eu llais nhw a phleidleisio yn y broses wleidyddol. Felly, fe fydd y drafodaeth heddiw yn fan cychwyn da ar gyfer y digwyddiad hwnnw. Eleni, wrth gwrs, fe gaiff y diwrnod ei fframio gan y pandemig, ac mae gennyf i ychydig o gwestiynau am anabledd a choronafeirws. Yn gyntaf, Gweinidog, a ydych chi wedi cael trafodaethau gydag UNSAIN am eu gwaith ymchwil ar weithwyr anabl a gweithio gartref? Yn ôl eu hymchwil nhw, mae gweithwyr anabl sy'n gweithio gartref wedi bod yn fwy cynhyrchiol ac wedi bod yn absennol oherwydd salwch am lai o amser na phan roedden nhw yn y swyddfa. Felly, a fyddai Llywodraeth Cymru yn cefnogi galwad yr undeb i roi hawliau newydd i bobl anabl weithio o gartref os ydyn nhw'n dymuno gwneud hynny yn rhan o'r amddiffyniad 'addasiadau rhesymol' sydd ganddyn nhw eisoes o dan ddeddfwriaeth cydraddoldeb?
Fy ail bwynt i yw nad yw pob anabledd i'w weld yn amlwg, fel y crybwyllwyd sawl gwaith yn y fan hon heddiw. Mae rhai yn fwy gweladwy nag eraill. Mae'r wythnos hon yn nodi Wythnos Ymwybyddiaeth Crohn a Colitis hefyd, ac fe amcangyfrifir bod chwarter y bobl sydd â'r cyflyrau hynny wedi eu rhoi yn y dosbarth sy'n 'eithriadol o agored i niwed'. Un o'r prif faterion y maen nhw wedi eu hwynebu drwy gydol y pandemig yw mynediad i doiledau rhad ac am ddim, sy'n lân ac ar gael i'w defnyddio. Felly, a wnewch chi gefnogi ymgyrch Crohn a Colitis UK i sicrhau bod yr holl wasanaethau cyhoeddus, y busnesau a'r cyflogwyr yn rhoi arwyddion priodol ar eu toiledau nhw i ddangos nad yw pob anabledd yn amlwg? Ac yn benodol, a fydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Crohn's a Colitis UK i flaenoriaethu mynediad i gyfleusterau toiled gyda'r gwasanaethau newid a gwaredu gwastraff priodol i ganiatáu i bawb sydd â bagiau colostomi allu newid y rhain gydag urddas mewn amgylchedd preifat a glân, ac nad ydyn nhw'n rhwystro’r unigolion hyn rhag byw bywyd llawn fel pawb arall dim ond oherwydd na allan nhw gael mynediad i'r cyfleusterau toiled sy'n weddus? Diolch.