Part of the debate – Senedd Cymru am 3:15 pm ar 8 Rhagfyr 2020.
Diolch i chi am eich datganiad chi heddiw, Gweinidog. Mae adroddiad comisiwn Burns yn rhoi amlinelliad o'r sefyllfa yng Nghasnewydd fel un o dagfeydd a llygredd. Mae hynny'n hawdd i'w adnabod i'r rhai ohonom ni sy'n byw yma ac yn teimlo effaith yr M4 sy'n llifo drwy ganol ein dinas ni. Ers llawer gormod o amser, mae Casnewydd a'r cyffiniau wedi gweld dewisiadau gwael o ran trafnidiaeth gyhoeddus.. Mae'r cynlluniau a amlinellwyd gan Burns yn bendant yn gyffrous i Gasnewydd, ac fe fyddan nhw'n trawsnewid ein system drafnidiaeth gyhoeddus ni yn wasanaeth sy'n addas i'r diben, yn gynaliadwy ac yn gyfeillgar â chymudwyr.
Fe fydd cynnydd dramatig yn nifer y trenau sy'n defnyddio'r lleiniau rhyddhad presennol, gyda nifer o orsafoedd ychwanegol ar draws y ddinas mewn ardaloedd fel Maesglas a Pharc Tredegar, ynghyd â chysylltiadau deniadol, sy'n gweithio ac yn integredig â Chaerdydd a Bryste—mae i'w groesawu yn fawr. Mae hon yn system y profwyd ei bod hi'n gweithio mewn dinasoedd ledled y byd, ac fe all hi weithio yn y fan hon. Hon yw'r system drafnidiaeth gyhoeddus y mae Casnewydd yn ei haeddu. Fel y gŵyr y Gweinidog, ers gwneud y penderfyniad i beidio â bwrw ymlaen â'r ffordd, rwyf i wedi galw drwy'r amser ar y Prif Weinidog ac yntau fod yn rhaid dod o hyd i ateb. Nid yw gwneud dim byd yn ddewis. Rydym ni, yng Nghasnewydd, wedi bod yn y fan hon o'r blaen. Mae angen gwneud cynnydd, ac mae angen gwneud hynny ar fyrder. Yr hyn sy'n allweddol i'w lwyddiant yw gwireddu'r weledigaeth. A wnaiff y Gweinidog amlinellu'r amserlen gyntaf? Pryd ydym ni'n mynd i ddechrau gweld newidiadau gwirioneddol a fydd yn dechrau gwneud gwahaniaeth?
Fe fydd neilltuo ardaloedd ar gyrion dinasoedd ar gyfer dewisiadau amgen i yrru ceir yn hanfodol i lwyddiant cyffredinol y datrysiad. Er fy mod i'n falch iawn bod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ailsefydlu'r cyswllt rheilffordd hanesyddol rhwng Glynebwy a Chasnewydd, rwyf i wedi bod yn ymgyrchu am hynny ers amser maith, ac mae angen inni weld hynny'n digwydd. Mae Casnewydd wedi cael ei hanwybyddu ers gormod o amser. Fe allaf i sicrhau'r Gweinidog y byddaf i'n parhau â'm galwadau ar Lywodraeth Cymru i ailsefydlu gorsaf a gwasanaeth rheilffordd yng Nghaerllion. A wnaiff y Gweinidog roi sicrwydd y bydd ef yn edrych dros y gwaith a wnaed dros y blynyddoedd, a chomisiwn Burns, ynglŷn ag ailsefydlu'r gwasanaeth hwn yng Nghaerllion?
Rwy'n llwyr sylweddoli nad Llywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am y newidiadau hyn, ond rwy'n annog Llywodraethau Cymru a'r DU i fwrw ati. Mae'r adroddiadau yn nwylo'r ddwy Lywodraeth. Ni ellir anwybyddu hynny. Mae angen troi geiriau teg yn weithredoedd. Y cyfan sydd angen inni ei wneud yw bwrw ymlaen â hyn, ac fe wnaf innau'r cyfan a allaf i i'w gefnogi. Mae angen gwireddu hyn.