Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 8 Rhagfyr 2020.
Diolch. Fy menter gyntaf ar ddod yn gadeirydd tasglu'r Cymoedd ddwy flynedd yn ôl oedd edrych ar draws y Cymoedd am yr arferion da presennol i'w rhannu. Roedd amheuaeth ddealladwy pan sefydlwyd y tasglu am y tro cyntaf yn 2016, bod pobl wedi gweld mentrau i drawsnewid y Cymoedd yn mynd a dod. Nid oedd unrhyw awydd am ragor o fentrau llawn bwriadau da gan bobl o'r tu allan, a gwnaed ymdrechion mawr i'r fenter hon fod yn wahanol. Gan adeiladu ar y rhaglen helaeth o gyfarfodydd agored ac ymgynghori a gynhaliwyd gan fy nghyd-Aelod Alun Davies a Gweinidogion eraill, cyfarfûm â phob arweinydd awdurdod lleol yn ardal y tasglu i ofyn iddyn nhw ddynodi mentrau llwyddiannus a oedd wedi tarddu o'u hardaloedd y gallem eu lledaenu ar draws awdurdodau cyfagos.
Roedd Rhondda Cynon Taf wedi llwyddo i ddatblygu cynllun i fynd i'r afael â malltod eiddo gwag. Penderfynodd y tasglu ehangu'r fenter ar draws y Cymoedd. Neilltuwyd £10 miliwn gennym ni ar gyfer pobl â thai a oedd wedi bod yn wag am fwy na chwe mis i wneud cais am grant i'w hadfer yn gartrefi eto. Penderfynwyd hefyd ychwanegu at y prosiect gwreiddiol drwy sicrhau bod grant ychwanegol ar gael ar gyfer mesurau arbed ynni.
Fe wnaethom ni gyd-ddylunio cynllun a oedd yn mynd i'r afael â malltod, diffyg tai fforddiadwy, ac a helpodd i sicrhau datgarboneiddio, ac fe wnaethom ni hynny mewn ffordd a oedd yn cefnogi'r economi sylfaenol, gyda chwmnïau adeiladu lleol bach yn elwa o'r gwariant adfywio y mae'r prosiect hwn wedi'i ryddhau. Hyd yn hyn, derbyniwyd dros 500 o geisiadau. Yn anochel, mae'r pandemig wedi achosi oedi ond rwy'n falch bod awdurdodau lleol y Cymoedd wedi ymrwymo i wneud y cynllun hwn yn llwyddiant—cynllun wedi'i gynllunio a'i ddarparu yn y Cymoedd, ac un sy'n cynnig esiampl i weddill Cymru.